حتما شما هم برایتان پیش آمده است که تست بارداری داده اید و منتظر شده اید تا به پزشک مراجعه کرده و از جواب آن مطلع شوید که آیا باردار هستید یا خیر؟ بهتر است به جای این همه انتظار و صرف وقت و زمان برای رفتن به پزشک پیش از آن خودتان یاد بگیرید چگونه آزمایش بارداریتان را تفسیر کنید.
تست بتا (B-hcg)
هورمون hCG در حین حاملگی تولید می شود. این هورمون توسط جفت که تخم را پس از لانه گیزیدر رحم تغذیه می کند، ایجاد می شود . hCGاولین بار حدود ۱۱ روز پس از لقاح در خون و بین ۱۲ تا ۱۴ روز پس از لقاحدر ادرار قابل اندازه گیری است . به طور طبیعی مقدار HCGهر ۷۲ ساعت دوبرابر می شود . سطح این هورمون در هفته های ۸ تا ۱۱ به حداکثر خود رسیده و سپس در ادامه حاملگی کاهش می یابد.
هورمون های HCG – LH –FSH – TSH همگی از دوبخش یا Sub Unit تشکیل می شوند : آلفا و بتا که بخش آلفا در همه ی این هورمون ها مشابه استو افتراق اینها از هم با بخش بتا صورت می گیرد .
از ملاقات اسپرم واوول تخمک لقاح پیدا میکند. تخمک لقاح یافته به طرف رحم رفته ودر جدار آن لانه گزینی میکند.بین ۱۰-۳روز بعد جفت تشکیل میشود. HCG ( هر دو بخش آلفا و بتا) توسط سلولهای تروفوبلاستیک جفت سنتز می شود و نیمه عمر آن ۳۶ – ۱۲ ساعت است . مهمترینوظیفه این هورمون نگه داری از جسم زرد است که تولید استرادیول و پروژسترون می کند.
مقدار این هورمون در حاملگی طبیعی از روز ششم تا دهم بعد از لقاح در سرممادر بالا میرود ( حتی گاه از روز سوم لقاح هم قابل شناسایی است. )
معمولا۲۵ -۲۰ روز پس از آخرین قاعدگی ( و نه زودتر از آن ) مقدار اینهورمون در ادرار مادر به اندازه ای میرسد که قابل اندازه گیری باشد .
معمولاچه زمانی این تست انجام میشود؟
این هورمون در حاملگی طبیعی ۴ – ۶ هفته بعد از شروع بارداری افزایش چشمگیر پیدا کرده وسپس کم کم افت پیدا می کند . اما در موارد حاملگی خارج رحمی – حاملگیمولار- برداشت کل رحم – کورتاژ پس از حاملگی سیر نزولی سریعتر آن را شاهد هستیم .
سایر کاربردهای تست حاملگی یا هورمون بتا اچ سی جی(Beta H.C.G)
در مردان در موارد تشخیص تومورهای بیضه و نئوپلاسم آن کاربرد دارد کههمراه با آلفا فیتو پروتئین تست می شو د . در بعضی بدخیمی ها از قبیل کوریوکارسینوما– امبریونال سل کارسینوما و نیز حاملگی خارج رحمی میزان BeteHCGبه شدت بالا می رود و اندازه گیری های مرتب آن برای سنجش پاسخ بیماربه شیمی درمانی ضروری است
این آزمایش چه زمانی وبه درخواست چه کسی قابل انجام است؟
این آزمایش را هرزمان که مشکوک به حاملگی طبیعی ویا حتی موارد خارج رحمیباشیم انجام دهیم و درخواست آن بوسیله خود بیمار هم قابل قبول است.
بعلاوه در موارد بدخیمی هائی که نامبرده شد ویا حین درمان آنها نیز کاربرددارد.(برای ارزیابی چگونگی پاسخ بیمار به درمان)
چه موقع فرد میتواند مراجعه کند؟آیا ناشتائی ویا سایر شرایط دیگری بایدرعایت شود؟
ناشتا بودن لازم نیست. مصرف آب مانعی ندارد و حتی قطع داروهای دیگر فردضروری نیست.
این آزمایش باچه نمونه ای انجام میشود وچقدر طول میکشد؟
چون هورمون ابتدا در خون ظاهر میشود سپس بعد از شروع متابولیزه شدن درادرار آمده ودفع میشود پس آزمایش خون حساستر است وزودتر مثبت میشود.درموارد حاملگیخارج رحمی هم که حتما باید خون تست شود.
مدت زمان آزمایش نیم ساعت است ودر هرساعت شبانه روز قابل انجام میباشد.
• در مورد سطوح hCG نکات زیر را به خاطر داشته باشید:
• در ۸۵% حاملگیها مقدار این هورمون طی ۷۲-۴۸ ساعت دوبرابر می شود. هرچهسن حاملگی بیشتر می شود، زمان دوبرابر شدن این هورمون طولانی تر شده و حداکثر به۹۶ ساعت می رسد.
• در مورد مقادیر این هورمون می بایست توجه نمود. زیرا در برخی حاملگیهای طبیعی مقدار این هورمون می تواند کم باشد ولی نوزادی کاملا سالم به دنیا بیاید. سونوگرافیدر هفته های ۶-۵ صحت بیشتری نسبت به اندازه گیری hCGدارد.
• سطح هورمون hCG کمتر از mIU/ml 5 نشاندهنده عدم حاملگی است. هر مقداری بیش از mIU/ml25 نشاندهنده وجود حاملگی می باشد.
• مقدار این هورمون با واحد (milli-internationalunits per milliliter (mIU/ml)) اندازه گیری می شود.
• زمانی که سطح hCG به ۲۰۰۰-۱۰۰۰ برسد، سونوگرافی ترانس واژینال می تواند ساک حاملگی را تشخیصدهد. چون سطوح این هورمون می تواند مختلف باشد و زمان لقاح نیز به درستی مشخص نشدهباشد، تشخیص با یافته های سونوگرافی تا زمانی که مقدار هورمون به ۲۰۰۰ نرسد قابل انجامنخواهد بود.
• تنها انجام یک نوبت آزمایش برای اندازه گیری این هورمون در بیشتر مواردکافی نیست. در مواردی که شک به سلامت بارداری وجود دارد می بایست چند آزمایش با فاصلهاز هم انجام شود تا بتوان یک نتیجه گیری درست انجام داد.
• دو نوع آزمایش hCG وجود دارد: نوع «کمی» که فقط وجود یا عدم وجود هورمون را مشخص می کند و دیگرنوع «کیفی» که مقدار آن را نیز معین خواهد نمود.
• راهنمای سطوح hCG در طول بارداری:
زمانها بر اساس سن حاملگی(Gestational Age)[تعداد هفته هایی که از اولین روز آخرین قاعدگی(LMP)گذشته است] می باشد:
• ۳ هفته از LMP گذشته باشد: ۵۰-۵ mIU/ml
• ۴ هفته از LMP گذشته باشد : ۴۲۶-۵ mIU/ml
• ۵ هفته از LMP گذشته باشد : ۷۳۴۰-۱۸ mIU/ml
• ۶ هفته از LMP گذشته باشد : ۵۶۵۰۰-۱۰۸۰ mIU/ml
• ۸-۷ هفته از LMP گذشته باشد : ۲۲۹۰۰۰-۷۶۵۰ mIU/ml
• ۱۲-۹ هفته از LMP گذشته باشد : ۲۸۸۰۰۰-۲۵۷۰۰ mIU/ml
• ۱۶-۱۳ هفته از LMP گذشته باشد : ۲۵۴۰۰۰-۱۳۳۰۰ mIU/ml
• ۲۴-۱۷ هفته از LMP گذشته باشد : ۱۶۵۴۰۰-۴۰۶۰ mIU/ml
• ۴۰-۲۵ هفته از LMP گذشته باشد : ۱۱۷۰۰۰-۳۶۴۰ mIU/ml
• زن غیر حامله : <5 mIU/ml
• بعد از یائسگی : <5/9 mIU/ml
توجه: این اعداد فقط به عنوان راهنما داده شده و افزایش این هورمون درهر فرد متفاوت می باشد. مقدار مطلق به اندازه سیر تغییرات اهمیت ندارد.
• سطوح پایین مقدار این هورمون نشانه چیست؟
مقادیر پایین hCG علل مختلفی می تواند داشته باشد و می بایست آزمایش طی ۷۲-۴۸ بعد تکرار شودتا با توجه به تغییرات سطح هورمون بتوان قضاوت نمود. سطوح پایین hCG میتواند نشاندهندهموارد زیر باشد:
• اشتباه در تعیین سن حاملگی
• احتمال سقط یا Blighted Ovum
• حاملگی نابجا Ectopic Pregnancy
• سطوح بالای مقدار این هورمون نشانه چیست؟
مقادیر زیاد hCG علل مختلفی می تواند داشته باشد و می بایست آزمایش طی ۷۲-۴۸ بعد تکرار شودتا با توجه به تغییرات سطح هورمون بتوان قضاوت نمود. سطوح بالای hCG می تواند نشاندهندهموارد زیر باشد:
• اشتباه در تخمین سن حاملگی
• حاملگی مولار
• چندقلویی
• آیا مقدار hCG می بایست به طور مرتب در طی حاملگی اندازه گیری شود؟
مقدار این هورمون به طور معمول توسط پزشکان دوباره اندزاه گیری نمی شودمگر این که مشکلی به وجود آمده باشد. در صورت خونریزی، درد شدید شکمی یا سابقه سقطممکن است پزشک این آزمایش را تکرار کند.
• آیا عاملی می تواند مقدار hCGرا تحت تاثیر قرار دهد؟
هیچ عاملی نمی تواند مقدار این هورمون را تحت تاثیر قرار دهد بجز داروهاییکه حاوی این هورمون باشند. این داروها برای درمان نازایی مورد استفاده قرار می گیردو پزشک در مورد زمان انجام این آزمایش پس از دریافت این داروها، شما را راهنمایی خواهدنمود. سایر داروها مثل آنتی بیوتیکها، ضد دردها، قرصهای ضد بارداری خوراکی یا سایرداروهای هورمونی هیچ تاثیر بر مقدار این هورمون نخواهند داشت.
در چه مواردی تست بارداری از راه خون (BCHG)ویا ادرار (گراویندکس )مثبت می شود:
۱- بارداری ۲- بیماری مول و یا بچه خوره ۳- سرطان رحم
در چه مواردی تست بارداری از راه خون (BCHG)ویا ادرار (گراویندکس ) منفی می شود:
۱- ادرار رقیق ۲- سقط جنین ۳- حاملگی خارج رحم
علت نتایج مثبت کاذب:
۱- آلودگی باکتریائی ادرار۲-وجود پروتئین و یا خون در ادرار ۳-مصرف متادونتوسط بیمار
ارزیابی حاملگی از روی مقدار هورمون
اگر مقدار هورمون BhCG کمتر از ۱۰ باشد شخص باردار نیست
اگر مقدار هورمون BhCG بیشتر از ۲۵ باشد فرد باردار است
اگر مقدار هورمون BhCG بین ۱۰ تا ۲۵ باشد نمی توان با قاطعیت گفت شخص باردار است ویا خیر
کلیاتی در باره کیت های تشخیص بارداری خانگی
homepregnancy tests=HTPS
همه ی کیت های تشخیصی بارداری خانگی امروزی , حاوی آنتی بادی های مونوکلونال یا پلی کلونال متصل به یکی از بخش های مولکول HCGبسیار حساس بوده و اگر مولکول HCGدر ادرار موجود باشد توسط آنتی بادی ثانویه ضد HCG به دام افتادهو سنجش می شود. برای سیستم آشکار سازی کیت از یک آنتی بادی ثانویه که حاوی آنزیم استاستفاده می شود
آنتی بادی ثانویه کمپلکس آنتی بادی اولیه HCGرا آشکار می سازد. تغییر رنگ و ایجاد پاسخ مثبت و یا منفی ناشی از فعالیتیا عدم فعالیت آنزیم است. ایجاد دو خط رنگی نشانه ی بارداری را نشان می دهد. HCG ادرار به صورتکیفی و توسط HPTS یا همان home pregnancy testsسنجش می گردد.
نحوه جمع آوری و نگهداری نمونه ادرار
۱- ادرار اول صبح به طور معمول بیشترین غلظت HCGرا در بردارد و لذا بهترین نمونه برای انجام تست ادرار است.اگر چه هرنمونه ادرار ممکن است استفاده شود
۲- نمونه ادرارباید در یک ظرف تمیز شیشه ای یا پلاستیکی جمع آوری شودو از پروزاتیو استفاده نشود
۳- اگر نمونه بلافاصله پس از جمع آوری تست نشود , تا ۴۸ ساعت بعد که موردآزمایش قرار می گیرد باید دردمای ۲ تا ۸ درجه سانتی گراد یخچال نگه داری شود و قبلاز تست به دمای اتاق برگردانده شود
اگر نمونه برای بیش از ۴۸ ساعت مورد استفاده قرار نگیرد باید در دمایمنهای ۲۰ درجه فریز شود. یک نمونه ی یخ زده که بیش از ۲ هفته نگهداری شده باشد نبایددیگر استفاده شود. قبل از آزمایش نمونه یخ زده باید کاملا آب شده و به دمای اتاق برسد
پاسخ های مثبت کاذب
در شرایطی مثل مصرف بعضی داروها مثل پرومتازین یا کلردیازپوکساید , وجودبیماریهائی مثل پروتئینوری , هموگلوبینوری , و زایمان جدید تا سقط جنین , اشتباه درروش اجرای تست , خطا در خوندان نتایج , ممکن است پاسخ مثبت کاذب دیده شود که در تفسیرنتیجه باید در نظر داشت
پاسخ های منفی کاذب
زمانی که HCG در حد اکثر غلظت ( در روز های ۶۰ تا ۸۰ ) می باشد , ۵ تا ۱۰% امکان ایجاد جوابمنفی کاذب وجود دارد. پاسخ های منفی کاذب معمولا ناشی از خطا در انجام روش ارائه شدهمی باشند. علت دیگر پاسخ منفی کاذب انجام تست در روز های اول لقاح است که هنوز هورمونHCG وارد ادرارنشده است. نگهداری ادرار در ظروف غیر استاندارد , عدم رعایت دهای لازم برای واکنش ومصرف داروی کاربامازپین هم ممکن است منجر به پاسخ منفی کاذب شود.
چرا بعضی از خانم های باردار قبل از قطع قائدگی , تست بارداری مثبت دارندولی بقیه خانمها تا چندین روز دیرتر آزمایش مثبت ندارند؟
عوامل موثر در طولانی تر شدن زمان حصول پاسخ مثبت توسط تستهای خانگی:
۱- تاخیر در زمان لانه گزینی
۲- پائین بودن ترازHCG خون
۳- پائین بودن غلطت HCG ادرار
۴- میزان حساسیت تست بارداری
چگونگی تفسیر تست بارداری
منبع: نی نی رشد