ممکن است شما هم تابه‌حال سوزش و درد معده یا سوزش سر دل را تجربه کرده باشید. این مشکل یکی از رایج‌ترین درد‌های گوارشی به‌شمار می‌رود که ممکن است هر فردی در طول عمر خود آن را تجربه کند. احساس سوزش در معده می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد و رایج‌ترین نمونهٔ این درد، سوزش سر دل بوده که دلیل آن بازگشت اسید معده است.
به‌طورکلی باید گفت که احساس سوزش در معده مشکل نگران‌کننده‌ای محسوب نمی‌شود، اما در صورتی که این درد ادامه داشته باشد، باید به بهترین دکتر گوارش مراجعه کنید. عدم درمان سوزش در معده می‌تواند زمینهٔ ایجاد بسیاری بیماری‌های دیگر را فراهم کند، بنابراین نباید به این موضوع بی‌تفاوت باشید. با توجه به این‌که افراد زیادی به این مشکل دچار می‌شوند، ما قصد داریم در این مطلب اطلاعاتی درمورد علت سوزش معده و درمان آن در اختیار شما قرار دهیم.
سوزش معده چیست؟
قبل از هر چیز بهتر است با این درد آشنا شوید. سوزش در معده معمولاً در بالای شکم و پشت جناغ سینه رخ داده و با درد و سوزش همراه است. این درد می‌تواند دلایل مختلف ازجمله برگشت اسید معده، مشکلات صفراوی، زخم‌های موجود در دیواره معده و غیره داشته باشد. این سوزش معمولاً موجب شده تا فرد در دهان و گلوی خود طعم تلخی را احساس کند.
این علائم ممکن است بعد از دراز کشیدن و یا خوردن غذا‌های سنگین بیشتر احساس شود. همان‌طور که گفتیم، روش‌های درمانی مختلفی برای این درد وجود دارد. در صورتی که به ندرت با این مشکل مواجه می‌شوید، می‌توانید درمان‌های خانگی را برای رفع آن امتحان کنید. در غیر این صورت، اگر سوزش در معده موجب شده‌است تا بلع غذا برای شما دشوار شود، ممکن است یک هشدار برای بیماری‌های جدی‌تر باشد و باید حتماً به پزشک مراجعه کنید.
در صورت مراجعه به پزشک در صورتی که تشخیص دهد مشکل شما جدی‌تر است، از آندوسکوپی برای تشخیص بیماری کمک می‌گیرد. در آندوسکوپی دیواره‌های داخلی معده قابل مشاهده است و در صورت وجود زخم می‌توان این مشکل را مشاهده کرد. به‌طورکلی برای درمان سوزش معده به‌صورت خانگی و یا پزشکی، شما باید یک رژیم غذایی سالم را انتخاب کنید تا روند بهبود شما سریع‌تر طی شود.
علائم سوزش معده
سوزش در معده یکی از مشکلاتی است که می‌تواند به شکل‌های مختلف ظاهر شود. ما در این بخش شما را با برخی از علائم سوزش در معده آشنا خواهیم کرد:
- سوزش می‌تواند با نفخ همراه شود.
- در برخی مواقع می‌توان با سوزش در معده دفع گاز یا آروغ زدن را احساس کرد.
- می‌تواند همراه با تهوع و استفراغ باشد.
- ممکن است در دهان مزهٔ اسیدی احساس کنید.
- احساس پُری در زمان خوردن وعدهٔ غذایی یا بعد از آن.
- سروصدای شکم.
- احساس سوزش در بالای شکم و در معده.
- درد در شکم.
چه عواملی موجب سوزش معده می‌شود؟
سوزش و درد معده معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که محتویات درون معده به سمت مری برگردد. همان‌طور که می‌دانید، مری بخشی است که وظیفهٔ انتقال غذا از دهان به معده را برعهده دارد. در بخشی که مری به معده وصل می‌شود، تنگی وجود دارد که به این تنگی دریچهٔ کاردیا می‌گویند. در صورتی که این دریچه عملکرد درستی داشته باشد، باید بعد از این‌که غذا از مری به معده وارد شد، بسته شود.
گاهی ممکن است این دریچه عملکرد درستی نداشته باشد و یا ضعیف شود، بنابراین متوجهٔ برگشت محتویات معده به مری خواهید شد. اسید موجود در معده باعث شده‌است تا در مری سوزش ایجاد شود که این وضعیت را به نام رفلاکس می‌شناسند.
از دیگر دلایلی که باعث سوزش در معده می‌شود، می‌توان به فتق هیاتال یا هیاتوس اشاره کرد. فتق هیاتال معمولاً به دلیل ضعف در عضلات دیافراگم و دریچه کاردیا رخ می‌دهد و این مشکل باعث می‌شود تا بخشی از معده وارد قفسه سینه شود.
البته باید بدانید که سوزش در معده در دوران بارداری یک مشکل شایع است که معمولاً خانم‌های زیادی آن را تجربه می‌کنند. این مشکل به این دلیل است که در زمان بارداری هورمون پروژسترون ترشح می‌شود و این امر موجب شل شدن دریچهٔ کاردیا خواهد شد. درنهایت محتویات معدهٔ فرد به مری برمی گردد و احساس سوزش در سردل را دارد.
از دیگر دلایلی که باعث ایجاد سوزش در معده می‌شود و یا این درد را بیشتر می‌کنند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بی خوابی و استرس اسید معده را بیشتر می‌کند؛
- یبوست داشتن؛
- سیگار کشیدن؛
- مصرف غذا‌های تند؛
- مصرف زیاد سیر و پیاز؛
- داشتن اضافه وزن؛
- خوردن محصولاتی که از گوجه فرنگی تولید شده‌اند. نظیر کچاپ؛
- مصرف الکل، کافئین، شکلات و نوشیدنی‌های گازدار؛
- دراز کشیدن بعد از خوردن غذا؛
- مصرف غذا‌های سرخ‌شده یا چرب؛
- مصرف مرکبات؛
- استفاده از برخی دارو‌ها مانند آسپرین و ایبوپروفن.
درمان سوزش معده
همان‌طور که در ابتدا اشاره کردیم، سوزش در معده می‌تواند روش‌های درمانی مختلفی داشته باشد. د صورتی که به این درد دچار شده‌اید، با مصرف غذا‌های سالم و تغییر شیوهٔ زندگی، می‌توانید به رفع آن کمک کنید. از نکاتی که می‌توانند در درمان این مشکل تأثیر زیادی داشته باشند، می‌توان به موارد زیر را نام برد:
- غذا‌هایی که باعث ایجاد این درد می‌شود را مصرف نکنید.
- فعالیت‌هایی که باعث ایجاد و یا شدیدتر شدن سوزش در معده می‌شوند را ترک کنید.
- قبل از خوردن وعده‌های غذایی از قرص‌های جویدنی آنتی اسید استفاده کنید.
- استفاده از زنجبیل یا چای زنجبیل برای درمان.
- قطع کردن مصرف الکل یا نوشیدنی‌های گازدار و کافئین‌دار
- از خوردن غذا قبل از خواب پرهیز کنید.
- وعده‌های کم‌حجم و کم‌چرب را جایگزین کنید.
- مواد غذایی ذکرشده در بخش قبل که باعث شدیدتر شدن این در می‌شوند را مصرف نکنید.
در صورتی که این نکات را رعایت کردید، اما باز هم احساس سوزش در معده داشتید باید حتماً به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما برای پیدا کردن علت سوزش در معده احتمالاً آزمایشاتی را برای شما تجویز می‌کند که این آزمایشات عبارت‌اند از: عکس رادیوگرافی، اندوسکوپی برای تشخیص زخم و یا آزمایش سنجش میزان PH که در آن سطح اسید معده نشان داده می‌شود.
بعد از انجام آزمایشات و پیدا کردن علت این مشکل پزشک دارو‌هایی را برای شما تجویز می‌کند که باعث ازبین‌رفتن و درمان سوزش معده خواهد شد. دارو‌هایی که هر پزشک برای بیمار خود تجویز می‌کند، می‌تواند مختلف باشد و این دارو‌ها براساس شرایط بیمار و سوابق بیماری‌هایی او تجویز می‌شود. برخی از دارو‌های مصرفی برای درمان سوزش در معده می‌تواند عوارض جانبی و تداخل دارویی نیز داشته باشند، بنابراین در صورتی که داروی خاصی مصرف می‌کنید و یا مبتلا به بیماری خاصی هستید حتماً این موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
درمان خانگی سوزش معده
همان‌گونه که در ابتدا نیز بیان شد، اگر سوزش در معده به ندرت اتفاق افتد و شدید نباشد، می‌توان با استفاده از درمان‌های خانگی مختلف آن را رفع کرد. اما در صورتی که به‌صورت مستمر با این مشکل مواجه هستید، باید به پزشک مراجعه کنید تا از بروز بیماری‌های جدی‌تر جلوگیری کنید. روش‌های خانگی راحتی وجود دارد که به شما کمک می‌کند تا بتوانید سوزش در معده و سوزش سردل را رفع کنید. ما در ادامه رخی از درمان‌های خانگی که می‌توانند در رفع این مشکل تأثیر داشته باشند را برای شما بیان می‌کنیم:
- موز رسیده یکی از موادی است که تأثیر زیادی بر رفع سوزش سردل و معده دارد.
- مصرف آدامس‌های بدون قند.
- داشتن رژیم غذایی مشخص و اجتناب از مواد غذایی که می‌توانند تحریک‌کنندهٔ این مشکل باشند.
- آرام غذا خوردن و جویدن کامل غذا.
- اجتناب از پرخوری.
- اجتناب از مصرف مواد غذایی قبل از خواب و ورزش.
- استفاده از لباس‌های گشاد.
- انتخاب یک حالت خواب مناسب و بلند کردن زیر سر در حد تعادل.
- کاهش استرس.
- مدیتیشن کردن.
سوزش معده چه زمانی خطرناک است؟
هر فردی ممکن است دچار سوزش سردل یا معده شود، اما در صورتی که در هفته بیش از دو بار با این مشکل مواجه می‌شوید و استفاده از دارو نتواند آن را رفع کند، احتمالاً این سوزش نشان‌دهندهٔ وجود بیماری دیگر است و باید حتماً به پزشک مراجعه کنید.
دلیل این امر این است که سوزش در معده مرتبط با بیماری‌های دیگر است و معمولاً با آن‌ها رخ می‌دهد. بیماری‌هایی مانند زخم در مری، رفلاکس معده و دیگر بیماری‌های گوارشی می‌توانند باعث ایجاد این مشکل شوند. در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر باید سریعاً به پزشک مراجعه کنید:
- دشوار بودن بلع؛
- دردناک بودن بلع؛
- داشتن مدفوع خونی یا تیره رنگ و سیاه؛
- احساس تنگی نفس؛
- دردی که به پشت‌شانه‌ها بکشد؛
- سرگیجه داشتن؛
- تعریق و درد در قفسه سینه؛
- داشتن حالت تهوع و استفراغ مستمر.
جمع‌بندی
سوزش معده یا سوزش سر دل یکی از مشکلات رایجی است که بسیاری از افراد با آن مواجه هستند. این مشکل به خودی خود نمی‌تواند یک مشکل جدی و خطرناک باشد، اما در صورتی که در طولانی مدت با آن مواجه هستید و مصرف دارو‌های مختلف نتواند تأثیری در درمان آن داشته باشد، باید به پزشک مراجعه کنید.
عوامل مختلفی می‌توانند باعث ایجاد این در شوند که در مطالب فوق به آن‌ها اشاره کردیم. به‌طورکلی داشتن یک رژیم غذایی سالم و تغییر دادن سبک زندگی می‌تواند تأثیر زیادی در درمان سوزش در معده داشته باشد.