مشکل دندان قروچه فقط محدود به بزرگسالان نمی باشد. تقریباً 15 تا 33 درصد کودکان در آمریکا دچار دندان قروچه هستند.
دندان قروچه در کودکان در دو زمان شایعترمی باشد:
- هنگامی که دندان های شیری بیرون می آیند.
- زمانی که دندانهای دائمی بیرون می آیند.
اکثر کودکان بعد از سپری شدن این دو مرحله، عادت دندان قروچه کردن را ترک می کنند. کودکان بیشتر در شبها و موقع خواب دچار دندان قروچه می شوند.
دندان قروچه کردن چیست؟
وقتی که به کودک به خواب رفته خود نگاه میکنید، دلتان میخواهد از او صداهایی بشنوید که نشانگر رویاهای شیرین او باشند که شاید شامل تنفس آسان و شاید یک آه گاه به گاه باشد.
اما برخی والدین، صداهای گوشخراش و نابهنجار به هم ساییدن و فشردن دندانهایشان را میشنوند که دندان قروچه نام دارد و در کودکان امری رایج است.
دندان قروچه یعنی چه؟
دندان قروچه اصطلاحی پزشکی به معنای ساییدن دندانها، به هم یا فشار دادن دو فک بر روی هم است. دندان قروچه معمولاً در خواب عمیق و یا هنگامی که کودک استرس دارد، صورت میگیرد.
متخصصان میگویند ۲ تا ۳ نفر از هر ۱۰ کودک در طول عمر خود به دندان قروچه ادامه خواهند داد، اما در اکثر آنها این مسأله در طول رشد و با گذر زمان، خود به خود درمان میشود.
علل دندان قروچه کردن
پزشکان دقیقا نمی دانند چه چیز منجر به بروز دندان قروچه می شود. علل جسمی و یا روانی احتمالی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- احساسات مانند اضطراب، استرس، خشم، سرخوردگی و تنش
- داشتن شخصیت تهاجمی، رقابتی یا بیش فعال
- قرارگیری غیر طبیعی دندان های بالا و یا پایین
- دیگر مشکلات خواب مانند آپنه خواب
- پاسخ به درد گوش یا دندان درآوردن در کودکان
- ریفلاکس معده
- اثرات جانبی غیر معمول برخی داروها مانند فنوتیازینها یا داروهای ضد افسردگی خاص
- عوارض ناشی از یک اختلال مانند بیماری هانتینگتون یا پارکینسون
همچنین بخوانید: غذاهای مضر برای کودک بیش فعال
تأثیرات دندان قروچه کردن
بسیاری از موارد، دندان قروچه کشف نشده و تأثیراتی جدی بر جای نمیگذارند، در حالی که بقیه آنها موجب سردرد و گوش درد میشوند.
با این حال معمولاً این مسأله، به دلیل صدای ساییده شدن گوشخراشی که دارد معمولاً بیشتر برای اعضای خانواده مشکل ایجاد خواهد کرد!
در برخی موارد، سائیدن و فشار آوردنهای شبانه به دندانها باعث فرسودگی مینای دندان یاپریدگی لبه دندان می شود، حساسیت بدن به دما بالا رفته و دردهایی جدی در ناحیه صورت و مشکلاتی در ناحیه فک (مثلاً مشکلات مفصل فکی) به وجود می اورد.
البته اکثر کودکانی که دندانهایشان را به هم میسایند به مشکلات فک مبتلا نمیشوند، مگر اینکه ساییدن و فشردن دندانهایشان روی هم مزمن باشد.
تشخیص دندان قروچه
اکثر کودکانی که دندانهایشان را به هم میسایند، از این کارِ خود، آگاه نیستند؛ بنابراین اغلب والدین و یا خواهر و برادرها هستند که این مشکل را تشخیص میدهند.
برخی از نشانههایی که باید دنبالشان بگردید عبارتند از:
- سرو صدای ناشی از سایش، هنگامی که کودکتان خوابیده است.
- شکایت از فک یا صورت دردناک در صبح
- درد در هنگام جویدن
اگر فکر میکنید که کودکتان دندانهایش را به هم میساید با یک دندان پزشک ملاقات کنید، تا دندانها را در مورد لب پریدگی مینا و یا سایش و فرسودگی مورد بررسی قرار دهد.
همین طور برای اینکه به دندانها آب و هوا اسپری کند تا در صورت وجود حساسیت دندانی آن را تشخیص دهد.
اگر آسیبی یافت شد، دندانپزشک ممکن است از از کودک سوالاتی مانند سوالات زیر را بپرسد:
- قبل از رفتن به تختخواب چه احساسی داری؟
- آیا درباره موضوعی در مدرسه یا خانه نگران هستی؟
- آیا از دست کسی عصبانی هستی؟
- قبل از خواب چه کار میکنی؟
این آزمون به دندانپزشک کمک میکند تا متوجه شود دندان قروچه کودک به دلایل آناتونومیکال یا فیزیکی (مانند دندانهای نامرتب) است یا علت روانشناختی (مانند استرس) دارد و پس از آن یک برنامه درست درمانی را طرح ریزی کند.
درمان دندان قروچه
دندان قروچه در اکثر کودکان در طول رشدشان خود به خود درمان میشود؛ اما تا زمانی که آنها این کار را انجام میدهند ترکیبی از مراقبتهای والدین و قرارهای دندانپزشکی، میتواند مشکل را تحت کنترل نگاه دارد.
اما در اینجا تیم تک پزشک به چند روش درمانی اشاره می کند:
محافظ دهانی:
گارد دهانی، روی دندان ها قرار می گیرد و از آنها در مقابل سایش محافظت می کند. بیشتر موارد دندان قروچه توسط همین محافظ ها رفع می شوند.
بیوفیدبک:
این دستگاه وسیله ای باتری دار است که روی سر قرار می گیرد و با حس کردن انقباض عضلات صورت هنگام دندان قروچه صدایی ایجاد می کند.
این صدا از درجه های کمتر شروع می شود و به تدریج افزایش می یابد تا زمانی که دندان قروچه از بین برود. قصد آن این است که فرد بدون اینکه از خواب بیدار شود، دندان قروچه خود را متوقف کند.
تحریک حس چشایی:
در این روش، بسته های ریزی را پر از ماده بی ضرر اما تلخ می کنند و آن را توسط وسیله ای شبیه دستگاه های ارتودنسی در میان دندان های عقب قرار می دهند. اگر فرد بخواهد در طول شب دندان هایش را به هم نزدیک کند، این بسته پاره و فرد هوشیار می شود.
همچنین بخوانید: ارتودنسی کودکان
بوتاکس:
دندان قروچه اختلالی است که با انقباض غیرارادی عضله همراه است. در درمان آن، نوع رقیقی از سم بوتولونیم برای فلج موقتی عضلات به کار می رود و بوتاکس عضله را به قدری ضعیف می کند که اثرات دندان قروچه را کاهش می دهد اما به حدی نیست که مانع استفاده درست از عضله شود.
مکمل های غذایی:
نظریه های متعددی است که مصرف بعضی مکمل ها را برای رفع دندان قروچه توصیه می کنند از جمله منیزیم و کلسیم.
کنترل و درمان اضطراب:
انجام بعضی کارها مانند گوش دادن به موسیقی ملایم یا دوش آب گرم یا قراردادن یک حوله گرم روی گونه در جلوی گوش برای آرام کردن عضلات فک، موثر هستند.
کمک به کودکانی که دندان قروچه میکنند
چه علت دندان قروچه کودک فیزیکی باشد و چه روانشناختی، کودکان ممکن است بتوانند با ریلکس و آرام شدن قبل از خواب، آن را کنترل کنند؛ برای مثال گرفتن یک دوش آب گرم، چند دقیقه گوش دادن به یک موسیقی ملایم، و یا خواندن کتاب قبل از خواب میتوانند موجب آرامش کودک شوند.
برای بر طرف نمودن دندان قروچهای که بر اثر استرس به وجود آمده است، از کودکتان بپرسید که چه چیزی موجب ناراحتیاش شده و سپس راهی را برای کمک به او پیدا کنید.
مثلاً کودکی که به خاطر دوری از خانه برای رفتن به اولین اردوی مدرسه نگران است، به اطمینان بخشی پدر و مادرش در مورد اینکه هر زمان اتفاقی افتاد آنها پیش او خواهند آمد، نیاز دارد.
اگر مشکل پیچیدهتر است، مثلاً مهاجرت به یک شهر جدید، در مورد نگرانیهای کودک به بحث و گفت و گو بپردازید و سعی کنید با صحبت کردن، ترسهای کودک را بر طرف کنید. اگر نگران هستید با دکترتان صحبت کنید.
در موارد نادر، این راههای اولیه و ساده برطرف کردن استرس برای متوقف کردن دندان قروچه کودک کافی نیستند. اگر کودکان مشکل خواب دارد و یا اعمال غیر طبیعی انجام میدهد، دندانپزشک یا پزشکتان ممکن است ارزیابیهای بیشتری را پیشنهاد کنند. این میتواند به تشخیص علت استرس و تعیین درمان مناسب کمک کند.
دندان قروچه کردن چه مدت طول میکشد؟
دندان قروچه دوران کودکی معمولاً با رشد و ورود به دوران بزرگسالی خود به خود درمان میشود. در اکثر کودکان هنگامی که دندانهای شیری خود را از دست میدهند، دندان قروچه هم از بین میرود.
با این وجود تعداد اندکی از کودکان به هم ساییدن دندانهایشان را تا بزرگسالی ادامه میدهند. اگر علت دندان قروچه استرس باشد، این عمل تا زمانی که استرس برطرف شود ادامه خواهد یافت.
جلوگیری از دندان قروچه
چون برخی از انواع دندان قروچه، عکس العمل طبیعی کودک به رشد است، در بسیاری از موارد نمیشود از آن جلوگیری کرد. میتوان از دندان قروچههایی که به علت روانشناختی (استرس) دارند، جلوگیری کرد.
برای این کار باید به طور مرتب با کودکان در مورد احساساتشان صحبت کنیم و به آنها کمک کنیم تا با استرس خود مقابله کنند. کودکتان را به طور منظم به دندانپزشک ببرید تا مشکلشان تشخیص داده شود و در صورت نیاز درمان شود.