آقای مجتبی شه دوست بنیان‌گذار شرکت داروسازی دارو افشان شایگان، یکی از شرکت‌های پیشروی داروسازی در ایران است. آقای مجتبی شه دوست در مورد چالش‌هایی که صنعت داروسازی با آن روبرو بوده و فرصت‌های توسعه آن در سال جدید نظرات خود را به اشتراک گذاشته‌اند که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم.
در دهه‌ی گذشته، صنعت داروسازی بدون شک تعداد قابل‌ملاحظه‌ای نوآوری و روند تحول‌آفرین را تجربه کرده است که به سرعت منجر به دسترسی هرچه بیشتر دارو و درمان برای عموم مردم جهان شده است.
از سوی دیگر، در یکی دو سال اخیر چند چالش و فرصت حیاتی برای صنعت داروسازی به وجود آمده است زیرا این صنعت در حال مسابقه تمام‌عیار جهت تولید و عرضه واکسن کرونا است و در عین حال، سعی دارد به کارمندان خود کمک کند تا هنگام کار در خانه تمرکز خود را حفظ کنند.
در همین حال، به نظر می‌رسد تحولات کم‌وبیش تثبیت‌شده در بازار علوم زیستی، از جمله فناوری‌ها و گجت‌های پوشیدنیِ سلامت‌محور و ایده «بیمار محوری»، چشم‌اندازهای بیشتری را به خود جلب کرده است؛ بنابراین، این تغییرات سریع که همراه با کاهش ارزش بازار جهانیِ صنعت داروسازی است می‌تواند حاکی از آن باشد که سرانجام زمان آن رسیده که شرکت‌های داروسازی به طور کامل بر شنیدن صدای بیماران تمرکز کنند.
تقریباً همه صنایع تا حدودی تحت تأثیر همه‌گیری کرونا قرار گرفتند، با این حال، تأثیر عظیم همه‌گیری اخیر بر بازار دارویی قطعاً غیرقابل‌انکار است. از زمان شیوع همه‌گیری کرونا، تعداد زیادی از شرکت‌های داروسازی منابع خود را به سمت تولید واکسن کرونا یا داروها و مکمل‌های مرتبط با کرونا هدایت کرده‌اند.
انجام این کار چالش‌ها و فرصت‌های زیادی را برای این صنعت به وجود آورده است. به عنوان مثال، تعداد آزمایش‌های بالینی فعال نه تنها به دلیل موانع فاصله اجتماعی، بلکه به دلیل محدود شدن افراد فعال در آزمایشگاه‌ها کاهش یافته است.
علاوه بر این، فناوری‌ها و گجت‌های پوشیدنیِ سلامت‌محور فرصت‌های بزرگی را برای بسیاری فراهم کرده است. این فناوری‌ها به دلیل سهولت استفاده و کاربرد بالا، به سرعت در بازار سلامت ظهور پیدا کرده‌اند؛ بنابراین مهم است که شرکت‌های داروسازی در این زمینه‌ها با توسعه‌دهندگان نرم‌افزار، ارائه‌دهندگان داده و تولیدکنندگان گجت‌های پوشیدنیِ سلامت‌محور همکاری کنند.
هم‌زمان با این موضوع که نظام سلامت دیجیتال از یک چشم‌انداز خیالی به چشم‌اندازی واقعی حرکت می‌کند، شرکت‌های داروسازی و دولت‌ها باید با همه‌ی بیماران همکاری کنند تا این اطمینان حاصل شود که آن‌ها تمام تلاش خود را برای به حداکثر رساندن سلامتی بیماران و سلامت عمومی جامعه انجام می‌دهند؛ بنابراین، بیماران باید بیشتر در فرآیند توسعه و ساخت فناوری‌ها و گجت‌های سلامت‌محور نقش داشته باشند. عدم انجام این کار باعث کاهش کارآیی این‌گونه دستگاه‌ها می‌شود و ممکن است شرکت‌ها نتوانند محصولات هوشمندی را روانه بازار کنند که برای بیماران و ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی دارای ارزش باشد.
علاوه بر این، چالش‌های بیشتری بی‌پاسخ مانده‌اند. برای مثال، از آنجا که جمعیت جهانی در حال افزایش هرچه بیشتر است و مردم به دلیل بهبود کیفیت و سطح نظام سلامت عمر طولانی‌تری دارند، صنعت داروسازی و علوم زیستی فشار بیشتری را برای درمان جمعیت بیماران در حال رشد متحمل می‌شود. طبق برآوردهای سازمان ملل، جمعیت جهان تا سال 2050 کمی بیش از 9.3 میلیارد نفر خواهد شد که بیش از 20 درصد این جمعیت را افراد 60 سال یا بیشتر تشکیل می‌دهند.
بنابراین، این تقاضای روزافزون برای تأمین نیازهای پزشکی آن‌ها بدون شک یک چالش مستمر و دلهره‌آور خواهد بود. حتی در همین لحظه، بعضی از بیماران در هر سنی ممکن است دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی اولیه را در نتیجه‌ی تجویز جراحی‌ها و بستری شدن‌های بیش‌ازحد نداشته باشند.
همان‌طور که آقای مجتبی شه دوست اشاره کردند، اگرچه در آینده‌ی قابل پیش‌بینی جمعیت روزافزون جهان خود را به عنوان یک چالش نظام سلامت حفظ خواهد کرد، اما فناوری‌های نوظهور برای کمک به تعدادی از این سیستم‌های مراقبت بهداشتِ مستهلک‌شده جهت مقابله با فشارهای وارده آماده‌اند. به عنوان مثال، پزشکیِ راه دور در حال تغییر قابل‌ملاحظه نحوه دریافت مراقبت‌های بهداشتی اولیه برای بسیاری از بیماران است که انجام مشاوره آنلاین با متخصصان نظام سلامت از طریق رایانه‌های شخصی، تبلت یا تلفن‌های همراه را برای بیماران آسان و ممکن می‌کند.
متعاقباً، كاركنان نظام سلامت قادر به ارزیابی، تشخیص و البته معالجه بیماران از راه دور هستند كه بدیهی است كارآیی و راحتی را برای هر دو طرف به حداكثر می‌رساند. از این رو پیش‌بینی می‌شود که پزشکیِ راه دور به طور فزاینده‌ای به جزء مهمی از نظام سلامت در بازارهای مختلف جهانی تبدیل شود تا به مدیریت این تقاضای در حال رشد کمک کند، به ویژه به دلیل وجود همه‌گیری کرونا که احتمالاً نگرش و فرهنگ مردم نسبت به فعالیت‌های مختلف اجتماعی را برای همیشه تغییر خواهد داد.
به عنوان یک چالش پیچیده‌ی دیگر، قیمت سالانه داروهای تخصصی در دهه گذشته تقریباً سه برابر شده است و هزینه خلق از ابتدایِ یک دارو در سال 2019 به 2.6 میلیارد دلار رسیده است.
از این گذشته، کشف داروهای جدید سخت‌تر می‌شود، زیرا بیماری‌های آسان به میزان زیادی توسط انواع مختلف دارو و درمان بهبودیافته یا با اقدامات پیشگیرانه به طور کلی از آن جلوگیری شده است؛ بنابراین، هرچه به دنبال درمان‌های جدید برای بیماری‌های چالش‌برانگیز یا جهش‌یافته برویم، کار شرکت‌های داروسازی سخت‌تر و سخت‌تر می‌شود.
آقای مجتبی شه دوست، بنیان‌گذار شرکت داروسازی دارو افشان شایگان، در پایان تأکید کردند که مطمئناً موانع زیادی برای غلبه در سال جدید وجود دارد، به طور عمده همه‌گیری کرونا ، جمعیت بیماری که به سرعت در سراسر جهان در حال افزایش است و افزایش قیمت سریع داروها؛ با این حال، نوآوری‌ها و فناوری‌های جدیدِ واقعاً باورنکردنی که در صنعت داروسازی در حال توسعه و کامل شدن هستند، تنها آغاز تعداد زیادی فرصت هیجان‌انگیز برای صنایع داروسازی است که طی سال‌های آینده و به زودی عملی و تکمیل می‌شوند.