داروی پرخاصیت زنیان و خواص آن
زنیان یک گیاه دارویی پر خاصیت است که برای سلامت بسیار سودمند است و باعث تقویت و بهبود عملکرد سیستم گوارش، معده، اعصاب، پوست و مو و … می شود و بسیار مفید است.
این دارو به جز استفاده در طب سنتی، در داروهای نوین و صنایع غذایی هم کاربرد دارد.
گیاه‌شناسی زنیان
زنیان چیست؟
زنیان، گیاهی یک ساله با گل های سفید رنگ و بومی کشور هند است. میوه ی آن که در واقع همان دانه های زنیان هستند، کوچک، بیضی شکل و رگه دار که بیشتر به رنگ های زرد، قهوه ای، سبز و خاکستری دیده می شوند، مزه ای تند و تیز دارند و عطر و بوی آن ها مانند آویشن می باشد.
زنیان، یکی از بهترین انواع گیاهان دارویی در طب سنتی است که به درمان سو هاضمه و معده درد کمک می کند، باعث لاغری و کاهش وزن شده و برای کاهش درد مفاصل در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئیدمفید می باشد.
در ادامه همراه کوکا باشید تا با برخی از خواص عرق زنیان برای سلامتی و نحوه مصرف آن بیشتر آشنا شوید؛
خواص زنیان برای پوست و مو
نکته مهم (تست عدم حساسیت) : پیش از مصرف هرگونه ماسک بر روی صورت و نواحی حساس بدن، با مالیدن مقداری کمی از آن بر روی پوست دست خود و صبر کردن به مدت حداقل 20 دقیقه، از نداشتن حساسیت نسبت به آن اطمینان حاصل نمایید.
ارزش غذایی دانه‌ی زنیان
هر ۱۰۰ گرم از دانه‌ی زنیان دارای ۱۷/۱ درصد پروتئین، ۲۱/۸ درصد چربی، ۷/۹ درصد موادمعدنی، ۲۱/۲ درصد فیبر و ۲۴/۶ درصد کربوهیدرات میباشد. همچنین دانهٔ زنیان حاوی کلسیم، تیامین، ریبوفلاوین، فسفر، آهن و نیاسین است.
مزاج زنیان
مزاج این گیاه گرم و خشک است و معمولا برای گرم کردن سیستم گوارشی و برای تسهیل عمل هضم از آن استفاده می شود. لذا نسبتا قوی بوده، یعنی باید در مصرف آن احتیاط کرده و برای استفاده طولانی، حتما با نظر پزشک باشد. طبیعتاً افراد با مزاج گرم سعی کنند از این گیاه استفاده زیاد نداشته و یا اگر استفاده می کنند، به عنوان مصلح آن، از کمی سنکجبین استفاده کنند.
خواص گیاه زنیان
– خاصیت میکرب‌کشی:
گیاه زنیان از گیاهان دارویی مفید است که خاصیت میکرب کشی دارد. همچنین از آن به عنوان ضد قارچ پوستی نیز می‌توان استفاده کرد. از اسانس زنیان تحت نام ” آجوان اُیل ” در هندوستان به عنوان یک ضد میکروب قوی(مشابه تیمول) استفاده می شود. زنیان ضد میکروبهایی نظیر سالمونلا تیفوزا، میکروسپوریوم و اشرشیاکلی میباشد.
– بهبود سیستم گوارش:
زنیان یکی از گیاهان دارویی بسیار مفید است که برای درمان مشکلات معده از آن استفاده می‌کنند. این گیاه برای دفع سنگ های ادراری نیز مفید است. این گیاه ضد نفخ و از بین برنده بادهای تشکیل شده داخل بدن و سیستم گوارش است و لذا برای رفع برخی از انواع پیچ خوردن روده و قولنج مفید است. همچنین این گیاه برای مشکلات قاعدگی اعم از دیر باز شدن قاعدگی یا قاعده نشدن به موقع مخصوصا در سرد مزاجان نیز استفاده می‌شود.
– خواص زنیان برای لاغری:
عرق زنیان یکی از عرقیات گرم و موثر در هضم غذاست و بنابراین با هضم بهتر غذا، مانع از انباشته شدن چربی در بدن میگردد. از خواص زنیان تقویت معده و معالجه سوء هاضمههای ناشی از ضعف و کمی نیرو است که به جذب بهتر و موثرتر مواد غذایی کمک کرده و مانع از بروز چاقی می شود.زنیان خاصیت مسهل بودن دارد، لذا باعث دفع سریع غذا و غیر قابل دسترس کردن غذا برای جذب بدن شده و به تبع از انباشته شدن چربی و ایجاد چاقی جلوگیری میکند.کند.
– رفع گرفتگی عضلات:
عرق زنیان معمولاً برای گرفتگی های عضلانی ناشی از سردی و حتی درجات خفیفی از حالت شبه فلج توصیه شده است و برای بعضی از لرزش های بدن که طبیعتاً ناشی از سردی باشد استفاده می شود.
– تقویت اعصاب:
این گیاه برای تقویت مغز و اعصاب مفید است که گاهی همراه با دارچین و گل گاو زبان هم قابل استفاده است.
– بهبود اختلالات تنفسی:
با توجه به اینکه سیستم تنفسی به سردی حساس است و سرما موجب اسپاسم و انقباض مجاری تنفسی شده و سردی مزاج باعث ترشح و ماندن ترشحات در سیستم ریوی می شود، زنیان و عرق آن می تواند با نرم و رقیق کردن و لذا دفع ترشحات تنفسی، برای برخی انواع سرفه و برونشیت یا ذات الریه یا تنگی نفس مفید باشد.
– خواص زنیان بر پوست و مو:
زنیان دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتری است که می تواند به پیشگیری و درمان آکنه و جوش صورت کمک کند. همچنین دانه های زنیان دارای مقادیر بالای آنتی اکسیدان ها هستند که از این فرآیند جلوگیری کرده و احتمال سفیدی زودرس مو ها را کاهش می دهد.
خواص عرق زنیان
ضد نفخ
ضد انگل و قارچ
باد شکن
ضد ترشی معده
ضد تهوع
خلط آور و تقویت معده
مقوی قوای جنسی
هضم غذا
سوء هاضمه
رفع گرفتگی گوش
مفید برای ترک اعتیاد مواد مخدر
ضد تشنج
سکسکه
مفید برای بیماریهای عصبی
سایر کاربرد های زنیان
زینیان از قدیم به عنوان ادویه و نگه دارنده ی مواد غذایی مورد استفاده بوده است. همچنین در تهیه پودر کاری، ترشیجات، بیسکویت و مواد خوراکی دیگر به کار می رود. این گیاه در صابون سازی و عطرسازی کاربرد دارد. از رایحه این گیاه، که از میوه های آن به دست می آید، در دهان شویه ها و خمیردندان ها استفاده می گردد. یکی دیگر از کاربردهای زینیان به عنوان ضد کرم و ضد حشره است.
توصیه می شود که افراد مبتلا به دیابت قبل از مصرف این داروی گیاهی با پزشک خود مشورت کنند.
عوارض و مضرات زنیان
نوزادان و کودکان
اطلاعاتی درباره اثر زنیان بر روی نوزادان و کودکان در دسترس نیست به همین دلیل توصیه می شود که از مصرف زنیان در نوزادان و کودکان خودداری کنید.
جنین و زنان باردار
هنوز تحقیقاتی درباره ی اثرات زنیان بر روی جنین و زنان باردار صورت نگرفته به همین دلیل متخصصان توصیه می کنند که زنان در دوران بارداری از مصرف زنیان اجتناب کنند.
آلرژی و حساسیت
زیاده روی در مصرف زنیان ممکن است باعث آلرژی و حساسیت شود که با علائمی مانند تهوع، استفراغ، سوزش پوست و سردرد مشخص می شود.
کبد
افراد مبتلا به بیماری های کبد بهتر است زنیان را استفاده نکنند.
طبع زنیان
طبیعت زنیان در طب سنتی گرم می باشد. دانه های زنیان حاوی مقادیر بالای تیامین، نیاسین، کلسیم، پتاسیم، سدیم، فسفر، آهن، تیمول، اسید های چرب و فیبر است.