راه ها و روش های زیادی برای جلوگیری از بارداری وجود دارد. بعضی ها از قرص های ضد بارداری استفاده می کنند و بعضی دیگر کاندوم را ترجیح می دهند.
اما در این مطلب می خواهیم به این موضوع بپردازیم که آیا قرص مدروکسی پروژسترون می تواند به عنوان یک قرص ضدب بارداری عمل کند یا خیر؟
پس به همراه این پست تک پزشک باشید.
قرصهای ضد بارداری چه نوع قرص‌هایی هستند؟
قرصهای ضد بارداری قرص‌هایی هستند که باید به صورت روزانه مصرف شوند و معمولاً حاویِ هورمون‌های استروژن و پروژسترون هستند. این قرصها به منظورِ جلوگیری از باردار شدن مصرف می‌شوند.
از مشهور ترین قرص های ضدبارداری می توان به قرص ال دی و اچ دی اشاره کرد که برای آشنایی با نحوه ی کار آن ها و همچنین عوارض آن قرص های ضدبارداری را بخوانید.
همچنین بخوانید: آیا قرص ضدبارداری باعث کاهش میل جنسی می شود؟
قرصهای ضد بارداری چگونه عمل می‌کنند؟
اکثرِ این قرصها ترکیبی‌اند؛ یعنی حاویِ ترکیبی از هورمون‌های استروژن و پروژسترون هستند تا از تخمک گذاری (آزاد شدنِ تخم در طولِ چرخه ماهیانه) جلوگیری نمایند.
یک زن بدون تخمک گذاری نمی‌تواند باردار شود، زیرا تخمی وجود ندارد که بخواهد بارور شود. مصرفِ این قرصها همچنین مخاطِ گردنِ رحم را ضخیم می‌کند و بنابراین کار اسپرم برای ورود به رحم و رسیدن به تخمکی که ممکن است آزاد شده باشد، بسیار مشکل می‌شود.
این قرصها همچنین روی بافت پوششی رحم تأثیر می‌گذارند، به صورتی که تخم دیگر نمی‌تواند در دیواره رحم لانه گزینی انجام داده و به آن متصل شود.
اغلبِ قرصهای ضد بارداریِ ترکیبی، در بسته‌های ۲۱ روزه و یا ۲۸ روزه موجود هستند. در طولِ ۲۱ روز، در یک زمانِ مشخص و یکسان، روزانه یک قرص هورمون خورده می‌شود.
بسته به نوع قرص، قرصهای ضد بارداری به مدتِ ۷ روز متوقف می‌شوند، و یا در ۷ روزِ باقیمانده دوره، قرص‌هایی خورده می‌شوند که حاویِ هورمون نیستند.
برخی خانم‌ها بسته‌های ۲۸ تایی (که شاملِ ۷ قرص بدونِ هورمونند) را ترجیح می‌دهند، زیرا این برنامه به آن‌ها کمک می‌کنند که عادتِ خوردنِ روزانه قرصها را ادامه دهند.
همچنین یک قرص ترکیبی موجود است که تعداد عادت‌های ماهانه خانم‌ها را کاهش می‌دهد. این قرصها باید به مدت۱۲ هفته خورده شده و بعد برایِ ۷ روز خورده نشود. با این سیستم پریود هر ۳ ماه یکبار اتفاق می‌افتد.
کار نوع دیگر قرصهای ضدبارداری
نوعِ دیگری از قرص که می‌تواند تعدادِ عادات ماهانه را کاهش دهد، قرصی با دوز پایین پروژسترون است. تفاوت این قرص با قرصهای دیگر این است که به جایِ اینکه شامل ترکیبی از هورمون‌ها پروژسترون و استروژن باشد، تنها حاویِ یک هورمون یعنی پروژسترون است.
این قرص با ضخیم کردنِ بافت گردنِ رحم و ایجادِ تغییر در بافت رحم عمل می‌کند و گاهاً تخمک گذاری را نیز تحتِ تأثیر قرار می‌دهد. این قرص نسبت به قرصهای ترکیبی از اثرِ کمتری در پیشگیری از بارداری برخوردار است.
این قرص باید هر روز و بدونِ توقف خورده شود. خانمی که این قرص را مصرف می‌کند ممکن است دچارِ عادت نشود و یا عادت ماهانه‌اش بهم بریزد.
این نوع از قرص برایِ تأثیرگذاری باید هر روز حتماً در یک زمانِ مشخص خورده شده و خوردنِ آن هیچ روزی فراموش یا متوقف نگردد.
هر نوع از قرص ضد بارداری در صورتی که در هر روز در یک زمانِ مشخص خورده شود، کاراییِ بهتری خواهد داشت (چه زن می‌خواهد در مدت زمانی رابطه داشته باشد یا خیر).
این امر به ویژه در موردِ قرصهای غیر ترکیبی که تنها حاویِ پروژسترون هستند، بسیار حائزِ اهمیت است. بسیار مهم است که قرصهای شخص دیگری را مصرف نکنید (نوع قرصها متفاوت است).
اگر قرصی را فراموش کنید و یا نخورید، دیگر به طور مطمئن در برابرِ بارداری ایمن نیستید و باید از روش‌های همراهِ دیگری نیز مانندِ استفاده از کاندوم روی آورده و یا برای مدتی از داشتنِ رابطه پرهیز کنید.
در هفت روز ابتدای خوردن قرصها بهتر است از روش‌های پیشگیریِ همراه دیگری نیز استفاده شود، برای مثال از کاندوم استفاده شود تا به گونه‌ای مطمئن از بارداری جلوگیری به عمل آید.
پس از گذشت ۷ روز، قرص می‌بایست به تنهایی از بارداری پیشگیری کند. اما ادامه استفاده از کاندوم ریسکِ ابتلا به بیماری‌های مقاربتی را کاهش می‌دهد.
همچنین بخوانید: هورمون استروژن چیست و چگونه افزایش پیدا می کند؟
کاربرد قرص مدروکسی پروژسترون چیست؟
کاربرد این قرص ها جلوگیری از بارداری نبوده و مجموعا به حل مشکلاتی از جمله اختلالات قاعدگی، عدم تعادل هورمونی کمک می کنند.
در حین مصرف این قرص ها اگرچه احتمال بارداری اندک است، اما صفر هم نیست. با توجه به اینکه مصرف اکویین در بارداری کاملا ممنوع بوده و می تواند به جنین صدمه بزند (در گروه دارویی X قرار دارد )، بهتر است در دوران مصرف از یک روش جلوگیری مثل کاندوم کمک بگیرید.
عوارض مصرف قرص مدروکسی پروژسترون
داروهای تحریک تخمک گذاری فقط و فقط می بایست با تجویز پزشک متخصص مصرف شود، زیرا می تواند باعث عارضه خطرناک Hyper stimulation (افزایش حساسیت تخمدانها ) شوند.
قرص پروژسترون جلوی بارداری را نمی گیرد بلکه مصرف قرصهای سنتتیک پروژسترونی (مدروکسی پروژسترون استات) در حاملگی باعث می شود که چنانچه جنین دختر باشد شکل ظاهری دستگاه تناسلی اش غیر طبیعی شود و چون شما جلوگیری نداشته و قصد بارداری دارید مصرف این قرصها را توصیه نمی کنیم (چون ممکن است ضمن مصرف باردار باشید).
قرص مدروکسی پروژسترون اثر ضد بارداری ندارد.
هشدارها و عوارض جانبی
استفاده طولانی از درمان جایگزین با استروژن با خطر افزایش سرطان پوشش داخلی رحم همراه است. با اضافه کردن مدرکسی‌پروژسترون به برنامه درمانی این خطر کاهش پیدا می‌کند.
پزشکتان حداقل سالی یکبار شما را ملاقات می‌کند تا ببیند هنوز به این درمان نیاز دارید یا خیر. در صورت بروز هریک از علایم زیر بلافاصله با پزشکتان تماس بگیرید:
- توده پستانی یا درد یا حساسیت پستان‌ها
- افزایش حجم پستان‌ها
- تورم پاها
- افزایش وزن سریع
- حرکات ناگهانی غیرارادی
- شکم درد
- درد ماهیچه پشت ساق پا یا درد قفسه سینه
- تنگی نفس ناگهانی
- سردرد شدید ناگهانی
- تغییر در تکلم یا بینایی
- ضعف یک دست یا پا
- زردی پوست یا چشم‌ها.
به علاوه خانم‌ها باید در صورت خونریزی از واژن یا شک به بارداری پزشکشان را مطلع کنند. علایم زیر ممکن‌است رخ دهند که اگر مشکل‌ساز شدند، لازم است با پزشک در میان گذاشته شوند:
- دل پیچه و نفخ
- تهوع
- سرگیجه و سردرد خفیف
- اسهال خفیف
- تغییر در میل جنسی
- تغییر رنگ قهوه‌ای مناطق در معرض آفتاب پوست
- عدم تحمل لنزهای تماسی