بسیار هستند افرادی که گریبانگیر سرطان شده اما خوشبختانه امکان درمان آنان وجود دارد و قصد دارند بعد از درمان اقدام به بچه دار شدن کنند. ولی این سؤال ذهنشان را درگیر کرده است که آیا امکان بچه دار شدن بعد از درمان وجود دارد یا خیر؟ در ادامه به بحث در این باره خواهیم پرداخت.
آیا بعد از درمان سرطان میتوان بچه دار شد؟
ممکن است فکر کنید، “یک روزی دوست دارم بچهدار شوم. درمان سرطانم چه تاثیری بر توانایی بچهدار شدنم دارد؟”
شیمیدرمانی، پرتودرمانی و سایر روشهای درمانی سرطان روشهایی بسیار موثر هستند اما آن ویژگی که باعث میشود برای مقابله با سرطان یا بیماریهای دیگر روشهایی عالی باشند، عوارض جانبی نیز در بر دارد: این روشهای درمانی بر سلولهای مضر اثر میگذارند اما ممکن است روی برخی سلولهای سالم نیز اثر بگذارند.
احتمالاً دکترتان درمورد عوارضجانبی درمان سرطانتان با شما صحبت کرده است. عوارضجانبی مثل کاهش قدرت باروری همه به تشخیص، نوع درمان انتخاب شده و دوز داروها یا پرتو مورد استفاده بستگی دارد. هر فردی متفاوت است، ازاینرو بهتر است همه سوالات و نگرانیهای خود را با تیم پزشکیتان مطرح کنید.
چه روش های درمانی بر قدرت باروری تاثیر میگذارد؟
دکترتان میتواند به شما بگوید که آیا احتمال تاثیر روش درمانیتان بر اندامهای تناسلیتان وجود دارد یا خیر. پرسیدن از پزشکتان میتواند کمکتان کند بفهمید چه اتفاقاتی خواهد افتاد تا بتوانید راحتتر با عواقب درمانتان، چه فیزیکی و چه احساسی، کنار بیایید.
در زیر اشاره میکنیم که برخی درمانهای سرطان چه تاثیری بر باروری دارند:
برخی از داروهای شیمیدرمانی بیشتر از بقیه بر قدرت باروری تاثیر میگذارند. سیتوکسان (که با عنوان سیکلوفسفامید شناخته شده است) بخشی از گروه داروهای شیمیدرمانی است که عوامل آلکیلهکننده نام دارند. این داروها بیشتر بر اندامهای تناسلی اثر میگذارند.
گاهیاوقات، داروهایی برای استراحت دادن به غدد جنسی طی شیمیدرمانی، استفاده میشوند تا آسیب کمتری ببینند.
پرتو درمانی
پرتودرمانی نیز ممکن است اسپرم و تخمکها را تخریب کند، هرچند روشهای جدید بهخوبی فقط روی ناحیه سرطانی یا نزدیک آن متمرکز میشوند. اگر تمرکز پرتو بر ناحیه لگن باشد میتواند موجب تخریب تخمدانها در دختران و کاهش تولید اسپرم در مردان شود. این تغییرات تدریجاً پس از اتمام درمان از بین میروند اما ممکن است دائمی شود.
برحسب نوع و ناحیه تحت درمان، محافظت از تخمدانها و بیضهها درمقابل تخریب و یا حتی دور کردن جهت پرتو از آنها ممکن است.
برخی روشهای درمان سرطان شامل پرتودرمانی به سر بعنوان راهی برای کشتن سلولهای سرطانی که در سیستم عصبی مرکزی هستند میشود. گاهیاوقات، این مسئله میتواند موجب آسیب رساندن به بخشهایی از مغز (غذه هیپوفیز) شود که هورمونهای کنترل بلوغ و چرخه قاعدگی را تولید میکند. درصورت چنین اتفاقی، دکترها میتوانند این هورمونها را به بیمار بدهند تا رشد بلوغ، عملکرد جنسی و باروری او طبیعی شود.
جراحی
برای بیمارانی که برای درمان سرطان به جراحی نیاز پیدا میکنند، گاهیاوقات لازم میشود که دکتر بخشی از اندام تناسلی را بردارد. همه چیز به محل سرطان بستگی دارد.
واقعیات را جویا شوید
با پرسیدن سوال از پزشکتان شروع کنید. هر نگرانی که دارید را با او مطرح کنید و از همه اینها گذشته، نگران این نباشید که پزشکتان به باروری شما اهمیت ندهد. ممکن است اینطور به نظر برسد که پزشکتان فقط میخواهد از شر سلولهای سرطانی خلاص شود. اما کیفیت زندگی شما در آینده نیز بخشی از روند درمان است.
درمورد انتخابهایی که پیش رو دارید از پزشکتان سوال کنید. سپس به اتفاق هم برنامهریزی کنید. اگر راحت نیستید که درمورد باروری با پزشکتان صحبت کنید، کسی را در تیم پزشکیتان پیدا کنید—مثل پرستار یا مددکار—تا با او در این باره صحبت کنید.
انتخاب هایی برای حفظ قدرت باروری
در برخی موارد، نگه داشتن بخشی از اسپرم یا تخمکها ممکن است. اینکار با یک ابزار خاص که میتواند اسپرم، تخمکها و بافت تخمدان را نگه داشته و فریز کند انجام میگیرد. وقتی برای بچهدار شدن آماده باشید، اسپرم یا تخمک شما از حالت فریز درآورده میشود و برای ایجاد بچه از آن استفاده میشود.
برای مردان، ذخیره اسپرم مدت زیادی قابل نگهداری است و فرایندی کاملاً متداول است اما همه بیمارستانها اینکار را انجام نمیدهند. ممکن است مجبور شوید به کلینیکی مراجعه کنید که در این زمینه تخصص داشته باشد.
برای نوجوانان کمسن و سالتر و پسران، فرایندی آزمایشیتر لازم است. در این فرایند، سلولهای اسپرم نابالغ برای مصرف آتی برای لقاح خارج از رحم گرفته میشود. در این مورد حتماً با پزشکتان صحبت کنید.
برای دختران این کار کمی سخت تر است. دکترها میتوانند تخمکها یا بافت تخمدان را فریز کنند اما بسیاری از این روشها هنوز آزمایشی و تجربی است و همه بیمارستانها و کلینیکها به تکنولوژی آن دسترسی ندارند.
در برخی موقعیتها، دکتر ممکن است به شما بگوید که نگه داشتن و ذخیرهسازی اسپرم یا تخمکتان ایده جالبی نیست زیرا استفاده آنها در آینده شما را در معرض وارد شدن دوباره سلولهای سرطانی به بدنتان قرار میدهد.
کنار آمدن با احساسات
تصویر بدنی مثبت داشته باشید. کاملاً عادی است که آدمها—حتی بزرگترها—از عوارض جانبی درمان سرطان واهمه داشته باشند. این احساسات ممکن است برای نوجوانان خیلی سخت باشد. کنار آمدن با عوارضجانبی درمان سرطان در زمانی که هویت خودتان را شکل میدهید باعث میشود همه چیز پیچیدهتر به نظر برسد.
تمایلات جنسی بخش مهمی از هویت افراد را تشکیل میدهد (حتی اگر برای انجام رابطه جنسی هنوز آمادگی نداشته باشید). اما این تمایلات ارتباطی با باروری ندارند. افرادیکه قادر به بچهدار شدن نیستند به همان اندازه کسانی که میتوانند بچهدار شوند تمایلات جنسی دارند. درواقع، برخی از بازماندگان سرطان کیفیاتی در خود ایجاد میکنند که آنها را برای دیگران جذابتر میکند مثل عشق بیشتری که به زندگی پیدا میکنند و اینکه دوست دارند از تجربیاتشان بیشتری استفاده را ببرند.
به دنبال کمک باشید. شما تنها نیستید. نوجوانان دیگری هم دچار اتفاقاتی که برای شما افتاده است شدهاند، و میتوانید با آنها ارتباط برقرار کرده و از تجربیاتشان استفاده کنید. همچنین میتوانید مشاوری پیدا کنید که به شما برای کنار آمدن با احساساتتان در طول درمان کمک کند.
مثبت بیندیشید. بسیاری از کسانی که به آنها گفته شده است درمان سرطان برای آنها ممکن است موجب ناباروری شود، بچهدار شدهاند. خیلیهای دیگر هم با گرفتن کودکی به فرزندخواندگی توانستهاند پدر یا مادر شوند. وقتی به راههای مختلفی که برای بچهدار شدن پیش رویتان است فکر کنید میتوانید همیشه تفکری مثبت داشته باشید. برنامهریزی برای آینده میتواند کمکتان کند و اگر رابطهجنسی دارید، باید برای جلوگیری از بیماریهای مقاربتی حتماً از کاندوم استفاده کنید.
الان باید همه توجه و تمرکزتان روی خوب شدن و بهبودی باشد—و درمانهایی که میتواند زندگیتان را نجات دهد. اما کاملاً طبیعی است که به آیندهتان هم فکر کنید. درمورد برنامهریزیها و نقشههایی که برای آینده دارید و احساساتتان با یک مشاور، تیم پزشکیتان، خانواده و دوستانتان حرف بزنید.