این بیمارى شایع ترین بیمارى پوستى خارش دار در جهان است و سالانه بیش از ۳۰۰ میلیون نفر در دنیا به آن مبتلا مى شوند در ایران در بسیاری از مناطق این بیماری شیوع دارد مخصوصا در مناطقی که از نظر بهداشتی در سطح پایینی هستند.
اگر یکی از اعضای خانواده به گال مبتلا شود، باید فورا دست به کار شوید و اقدامات لازم و ضروری را برای از بین بردن گال به کار ببرید.
گال یک بیماری شایع پوستی است که توسط «مایت خارش انسانی» به‌وجود می‌آید. علائم این بیماری عبارتند از راش خارش‌دار، زخم و ایجاد پوسته‌های کلفت روی پوست.
گال چیست؟
بیماری گال یا جرب (Scabies Disease) یک بیماری پوستی مسری همراه با خارش شدید است، که این خارش، جوش های ریز قرمزرنگی را در پوست ایجاد می کند. این بیماری از هجوم یک انگل به نام انگل گال به بدن ایجاد می شود.
انگل مولد بیماری گال، بعد از ورود به بدن فرد، در پوست زندگی می کند و زیر پوست برای خود سوراخ ها و کانال های زیرزمینی را ایجاد می کند. این انگل، حشره بسیار کوچکی ست که Sarcoptes scabiei نام دارد.
انگل گال بسیار کوچک، کرم رنگ و دارای چهار جفت پا است که ماده آن از نر بزرگ تر است. گال ماده پس از نفوذ کردن به لایه های پایین تر پوست و ایجاد کانال، تخم می گذارد. این کرم در طول زندگی خود حدود 40 تا 50 تخم می گذارد.
تخم ها بعد از 3 تا 4 روز لارو شده و بعد طی 10 تا 15 روز گال بالغ را ایجاد می کنند. از بین این 40 تا 50 تخم، کمتر از 10 تخم به گال بالغ تبدیل خواهند شد.
متوسط تعداد انگل گال در یک فرد مبتلا به این بیماری 12 تا است. در حالی که در مناطق محروم کودکان مبتلا بالغ بر صد کرم دارند.
همچنین بخوانید: علائم و درمان قارچ پوستی
گسترش و پخش بیماری گال
تماس جنسی رایج ترین شکل انتقال بیماری گال در میان جوانانی که از نظر جنسی فعال هستند می باشد. گسترش گال از طریق تماس نزدیک با فردی که گال دارد و همچنین می تواند توسط حوله مشترک و سایر وسایل شخصی پخش شود.
دکتر جوشوا زیشنر، استادیار امراض پوست در دانشکده‌ی پزشکی ایکان نیویورک می‌گوید: «اکثر افراد از تماس مستقیم پوست به پوست به گال مبتلا می‌شوند اما ممکن است افراد این بیماری را از ملافه، لباس و مبلمان آلوده به این انگل نیز بگیرند.»
عامل گال اغلب می تواند روی چند عضو خانواده در یک زمان تاثیر گذارد، و حتی می توانید آن را به شخص دیگر منتقل کنید قبل از اینکه شما علائمی داشته باشید.
مکان هایی که انگل گال بیشتر وارد می شود در فضاهایی از بدن به شرح زیر می تواند باشد:
- بین انگشتان دست
- مچ دست
- آرنج
- زیر بغل
- خط کمربند
- پا
- کیسه بیضه ها (در مردان)
- سینه (زنان)
- پشت در سالمندان
- در نوزادان و کودکان کوچک، معمولا در کف دستها و پاها
نشانه ها و علایم بیماری گال
خارش شدید و بی امان یک علامت غالب ازبیماری پوستی گال است. عامل گال می تواند در همه سنین با همه نوع درآمد و سطح اجتماعی تاثیر بگذارد. حتی افرادی که خود را بسیار تمیز نگه می دارند ممکن است به این بیماری مبتلا شوند.
آلودگی گال بسیار معمول و در سراسر جهان رخ می دهد. برآورد شده است که در سراسر جهان، در حدود 300 میلیون مورد وجود داشته باشد.
خارش پوست، مخصوصا در شب ها:
خارش شایع ترین علامت این بیماری است. خارش می تواند آنقدر شدید باشد که فرد را در تمام شب بیدار نگه دارد.
جوش ها، دانه ها و راش های پوستی:
بسیاری از بیماران، راش های پوستی را نشان می دهند. این جوش ها معمولا خط ها و راه هایی را روی پوست فرد ایجاد می کند. این خطوط ممکن است به شکل کهیر، گزیدگی های کوچک، گره های زیر پوستی و سفت و یا کورک باشند. برخی افراد فلسی شدن پوست و پوسته شدن و وضعیتی مشابه اگزما را دارند.
زخم و جراحت ها:
خارش پوست و خاراندن شدید آن می تواند به زخم و جراحت پوست منجر شود. عفونت عارضه شایع این زخم های پوستی است.
سخت شدن پوست:
زمانی که فرد به نوع شدید بیماری گال مبتلا باشد، خشکی و سخت شدن پوست عارضه قطعی خواهد بود. این مدل بیماری گال را گال نروژی نیز می گویند. در این بیماری، پوست فرد محل زندگی 100 تا 1000 کرم و تخم کرم می شود.
حرکت بیشتر این کرم ها در پوست و حفر کانال های زیر پوستی توسط آنها شدت خارش را بیشتر و بیشتر خواهد کرد.
خارش شدید قطعا منجر به خاراندن مداوم خواهد شد. با این خاراندن شدید عفونت راحت تر در پوست فرد توسعه پیدا می کند. خارش مداوم همچنین می تواند به سپسیس (عفونت خون) منجر شود.
همچنین بخوانید: رژیم غذایی برای پاکسازی انگل
تشخیص بیماری گال
با وجود تمام علائم بیماری گال، تشخیص این بیماری نیازمند ارزیابی های بالینی و نظر پزشک است. پزشک بعد از بررسی علائم ذکر شده، از بررسی وجود یا عدم وجود کانال های زیر پوستی برای تشخیص بهتر بیماری استفاده می کند.
به دلیل شباهت بسیاری از علائم این بیماری با سایر بیماری های پوستی، تشخیص بیماری گال قدری مشکل است. بنابراین، نمونه ای از پوست معمولا به آزمایشگاه منتقل شده و با استفاده از میکروسکوپ تشخیص قطعی انجام خواهد شد.
راه های جلوگیری از گال
برای جلوگیری از دوباره آلوده شدن و همچنین پیشگیری از گسترش انگل به دیگر افراد، باید این مراحل را در نظر گرفت:
- روزی که درمان را شروع می‌کنید، تمام ملافه‌ها، لباس‌ها و حوله‌ها را در آب داغ بشویید و همه چیز را در خشک‌کن داغ، خشک کنید.
- روزی که درمان را شروع می کنید، کل خانه را جاروبرقی بکشید. بعد از اینکه کارتان تمام شد، کیسه‌ی جاروبرقی را دور بیندازید یا کانیستر جاروبرقی را با آب داغ و صابون خوب بشویید.
- اقلام غیر قابل شستشو را در یک کیسه نایلون سربسته قرار داده و درجایی دور از دسترس برای 2 هفته نگه دارید. انگل ها درصورتی که به آنها غذایی نرسد، از بین می روند.
- از تماس نزدیک با بیماران مبتلا به گال اجتناب کنید تماس به مدت 15 دقیقه با فرد آلوده یا وسایل آلوده شانس ابتلا را بسیار زیاد می کند.
- اگر نمی‌توانید چیزی را در ماشین لباسشویی بشویید، آن را به خشک‌شویی ببرید
- نیازی نیست که حیوانات خانگی‌تان را درمان کنید، چون مایت خارش انسانی نمی‌تواند در بدن حیوانات زنده بماند.
درمان گال
هر شخصی که بیماری گال برای او تشخیص داده شده باشد، هر شخصی که در تماس نزدیک و مداوم با بیمار مبتلا باشد و حتی هر شخصی که علایم بیماری گال را نشان دهد، نیازمند درمان است.
در بیشتر موارد فرد با درمان های پوستی، درمان خواهد شد. لازم است اقدامات درمانی، تمام پوست بدن از گردن به پایین را در بر بگیرد. البته در مبتلایان کودک و نوجوان درمان باید برای پوست صورت نیز در نظر گرفته شود.
داروهای گال
- کرم پرمترین 5 درصد: این کرم رایج ترین درمان گال است. این درمان برای کودکان کمتر از یک سال و خانم های باردار نیز روشی سالم خواهد بود.
- لوسیون بنزیل بنزوآت 25 درصد
- پماد سولفور 10 درصد
- لوسیون لیدین یک درصد
این روش های درمان گال، معمولا در زمان قبل از خواب توصیه می شود. به گونه ای که لازم است فرد هنگام بیدار شدن از خواب محلول یا لوسیون را از پوست خود بشوید.
مراقبت های فردی
ممکن است خارش بعد از درمان گال تا مدتی باقی بماند. انجام اقدامات زیر می تواند به فرد برای راحت شدن از خارش کمک کند.
- خنک کردن وخیس کردن پوست، غوطه ور شدن در آب سرد و یا گذاشتن یک پارچه خیس و خنک بر ناحیه تحریک شده پوست خارش را کاهش می دهد.
- مالیدن محلول های آرامش بخش مانند محلول کالامین که حتی بدون نسخه پزشک در دسترس است.
- استفاده از آنتی هیستامین ها با تجویز پزشک برای غلبه بر خارش ناشی از آلرژی میتواند موثر باشد.
سم مخصوص گال چیست؟
از بین بردن گال بر روی پوست با داروهایی که در بالا ذکر شد عملی است، اما سوال اساسی برای بسیاری از افراد که گال یا همان جرب در منازل مسکونیشان وجود دارد و می خواهند به صورت کلی آن را از بین ببرند این است که سم مخصوص گال چیست؟
پرمترین ( Permethrin ) که با نام تجاری Nix هم شناخته می شود، یک سم و حشره کش مفید برای از بین بردن شپش و گال است که باید به صورت مایع بر روی سطوح مورد نظر اسپری شود.
شایان ذکر است که امروزه سموم بسیاری وجود دارند که توانایی از بین بردن این حشره را دارند اما جذب پوستی دارند و از سوی وزارت بهداشت استفاده از آن ها ممنوع اعلام شده است.