خیلی از مادران که شاغل هستند و یا مشکلات خاصی دارند نمی توانند به نوزادشان شیر بدهند و مجبور هستند از شیر خشک استفاده کنند. اما این مادران نگران حال نوزادشان هستند و همیشه این سوال در ذهنشان است که آیا شیر خشک به اندازه شیر مادر مقوی است و آیا شیر خشک برای نوزاد ضرری ندارد؟
تفاوت شیر خشک با شیر مادر چیست؟
برخی افراد از بودن در اطراف خانمی که مشغول شیردهی است احساس ناراحتی می کنند. با این حال اگر یک بطری حاوی شیر خشک برای غذا دادن به کودکان به دست بگیرید همین افراد شما را برای اینکه از شیر خودتان به او نمیدهید مورد انتقاد قرار می دهند.
شیر مادر
آکادمی اطفال آمریکا ( AAP ) شیر مادر را به عنوان بهترین منبع تغذیه برای نوزادان توصیه می کند. بر اساس گفته های AAP کودکان در شش ماه ابتدایی باید منحصرا با شیر مادر تغذیه شوند. حتی بعد از اینکه دیگر غذاها نیز به کودک داده شد باز هم توصیه می شود مادر تا حداقل یک سالگی به شیردهی ادامه دهد، ادامه شیردهی بعد از یک سالگی دیگر به ترجیح مادر و کودک بستگی دارد.
شیر مادر به دلایل فراوانی برای کودک مفید است:
- آنتی بادی های طبیعی را فراهم می کند که کودک را در برابر بیماری ها مقاوم می کند. بیماری هایی نظیر عفونت گوش.
- شیر مادر معمولا راحت تر از شیر خشک گوارش می شود. به همین دلیل نوزادانی که شیر مادرشان را می خورند کمتر دچار یبوست یا نفخ می شوند.
- شیر مادر می تواند خطر سندروم مرگ ناگهانی نوزاد را در یک سال ابتدایی زندگی اش کاهش دهد.
- شیر مادر می تواند هوش فرزندتان را افزایش دهد. تحقیقات نشان داده کودکانی که از شیر مادر تغذیه می شوند عملکرد شناختی بهتری دارند.
- شیر مادر می تواند در آینده نیز به کودکتان کمک کند. خطر ابتلا به اضافه وزن را کاهش می دهد، و همچنین از پیشرفت بیماری هایی نظیر آسم، دیابت نوع یک و دیابت نوع دو، کلسترول بالا، بیماری هوچکین، لوسمی و لنفوم پیشگیری می کند.
شیردهی برای مادران هم خوب است. خانمی که شیر می دهد کمتر در خطر سرطان پستان، دیابت، بیماری قلبی، پوکی استخوان وسرطان تخمدان قرار دارد.
اما بیایید دلیل اصلی که بیشتر تازه مادرها به خاطرش شیردهی را انتخاب می کنند فراموش نکنیم. با این کار مادر و فرزند تجربه پیوند عمیقی بین یکدیگر تجربه می کنند.
شیر مادر را می توان خالی و در شیشه نیز ذخیره کرد. این کار تغذیه کودک در مکان های عمومی را تسهیل می کند و شانس غذا دادن به وزاد را در اختیار دیگر اعضای خانواده نیز قرار می دهد.
شیر خشک
شیر خشک نیز یکی از انتخاب های سالم برای کودکان است. اگر از شیر خشک استفاده می کنید فرزندتان بهترین جایگزین شیر مادر را دریافت می کند. ( سعی نکنید فرمول خاص خود را بسازید و یا به نوزاد شیر گاو بدهید. )
بسیاری از مادران به دلایل مختلف تغذیه با شیر خشک را انتخاب می کنند:
- راحت است . تغذیه کودک با شیر خشک می تواند در هر زمان و مکانی و توسط هرکسی انجام شود.
- انعطاف پذیر است. مجبور نیستید خالی کردن شیر را در برنامه های روزانه خود بگنجانید. در عوض می توانید مقدار شیر خشک را در اختیار کسی که از بچه پرستاری می کند قرار دهید.
- همسرتان می تواند در غذا دادن شبانه به نوزاد کمکتان کند، و در تجربه پیوند با کودک سهیم شود.
- زمان بندی غذا دادن می تواند ساده تر شود. شیر خشک به سرعت شیر مادر هضم نمی شود، بنابراین نوزادانی که شیر خشک می خورند کمتر نیاز به تغذیه مجدد گیدا می کنند، مخصوصا در ماه های ابتدایی.
- دیگر لازم نیست نگران آنچه می خورید باشید. خانم های شیرده ممکن است مجبور شوند از خوردن بعضی غذاها که کودکشان نمی تواند هضم کند پرهیز کنند.
هر کدام از روش ها را که برای تغذیه کودکتان انتخاب کردید – شیر دهی، شیر خشک و یا ترکیبی از هر دو – چیزی که اهمیت دارد خوب تغذیه شدن ، مراقبت درست، و عشق ورزیدن به نوزاد است. پس زیاد خود را ناراحت حرف مردم نکنید، تصمیم با خودتان است!
چرا شیر مادر؟
یک کارشناس مامایی معتقد است: تغذیه با شیر مادر از همان دقایق اولیه پس از تولد میتواند از مرگ و میر ناگهانی نوزادان جلوگیری کند.
شیوا کاظمی با اشاره به ضرورت تغذیه نوزاد با شیر مادر، اظهار کرد: طبق آخرین آمار سازمان بهداشت جهانی اگر مادران شیرده نوزادان خود را تا شش ماه منحصرا با شیر خود تغذیه کنند، سالانه یک میلیون نوزاد از خطر مرگ نجات پیدا میکند.
وی با تاکید بر لزوم شیردهی در دقایق اولیه پس از تولد، گفت: بلافاصله پس از تولد و خروج جفت، هورمونهایی در بدن مادر تولید میشود که تولید شیر و مواد مغذی مورد نیاز نوزاد را برعهده دارد.
کاظمی تصریح کرد: شیر اولیه مادر (آغوز) مملو از موادی است که برای ایمنی نوزاد لازم بوده و بدن او را در برابر بسیاری عوامل بیماریزا مقاوم میکند.
وی افزود: نوزادانی که با شیر مادر تغذیه میشوند در مقابل بسیاری از بیماریها مقاوم بوده و سالمتر خواهند بود.
کاظمی داشتن دندانهای سالم در کودکان را از دیگر فواید تغذیه با شیر مادر دانست و اظهار کرد: نوزادانی که از شیر مادر تغذیه میکنند زودتر دندان درمیآورند، دندانهای محکمی دارند و شکل فک آنها بهتر است.
کاظمی افزود: کودکانی که با شیر مادر تغذیه میشوند همچنین دفع منظمتری داشته و کمتر به عوارض گوارشی مبتلا میشوند.
این کارشناس مامایی با اشاره به اثرات منفی شیر خشک روی ضریب هوشی و رشد نوزادان اظهار کرد: شیرخشک فاقد مواد مغذی شیر مادر بوده و صرفا باعث چاقی نوزاد میشود.
کاظمی تصریح کرد: نوزادانی که با شیرخشک تغذیه میشوند همچنین در مقابل میکروبهای موجود در محیط ضعیف بوده و به همین دلیل بطور مداوم دچار مشکلاتی مانند اسهال، سرماخوردگی و عوارض گوارشی میشوند.
مسئول امور مامایی معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه به رابطه بین بدغذایی افراد در سنین کودکی و تغذیه با شیرخشک اشاره کرد و گفت: نوزادانی که با شیرخشک تغذیه میشوند به دلیل پیروی از الگوی نادرست و مصنوعی در تغذیه در آینده با مشکلاتی نظیر بدغذایی مواجه میشوند.
وی خاطرنشان کرد: این درحالی است نوزادانی که با شیر مادر تغذیه میشوند به دلیل اینکه از ابتدا اصول تغدیهای درست و طبیعی داشته و برای خوردن غذا بطور طبیعی تلاش کردهاند در سنین بالاتر راحت تر میتوانند غذاهای مختلف را مصرف کنند.
این کارشناس مامایی در ادامه به فواید شیردهی برای مادران هم اشاره کرد و گفت: شیردهی این امکان را به مادران میدهد که پس از بارداری راحتتر به وزن ایدهآل برسند.
وی افزود: با بالا رفتن سن نوزاد چربی موجود در شیر مادر بیشتر میشود و نوزاد چربی بیشتری از بدن مادر دریافت میکند که این امر در تعادل وزنی مادران موثر است.
کاظمی همچنین شیردهی را عامل مهمی در کاهش احتمال ابتلا به سرطان پستان دانست و افزود: هورمونهایی که پس از تولد نوزاد در بدن مادر ترشح میشود، در سلامت رحم و تخمدان موثر هستند.
وی افزود: شیردهی در ۲۰ دقیقه اول پس از زایمان همچنین میتواند تا حد زیادی خونریزی پس از زایمان را کاهش میدهد.
کاظمی با بیان اینکه رژیم غذایی خاصی در دورات شیردهی تجویز نمیشود، گفت: مصرف غذاهایی نظیر سوپ که کم حجم اما مقوی هستند میتواند در افزایش تولید شیر مادران موثر باشد.
این کارشناس مامایی به مادران شیرده توصیه کرد: در دوران شیردهی شیر و لبنیات مصرف کنند، چرا که با تغذیه نوزاد از شیر مادر میزان کلسیم موجود در استخوانهای بدن مادر کاهش پیدا میکند و مصرف لبنیات کلسیم برداشته شده از استخوانها را تا حد زیادی جبران میکند.
وی در پایان به مادران باردار و شیرده نسبت به مصرف بعضی داروها هشدار داد و از آنها خواست: قبل از مصرف هر دارویی از عدم منع مصرف آنها در زمان بارداری و شیردهی اطمینان حاصل کنند.
منبع: سایت دکتر کرمانی