دلیل ایجاد آبسه مقعدی و درمان آن
آبسه مقعدی وضعیتی دردناک می باشد که یک دمل چرکی در نزدیکی سوراخ مقعد ایجاد می شود. خیلی از آبسه های مقعدی به دلیل عفونت غدد کوچک مقعدی ایجاد می شوند. مرسوم ترین نوع آبسه، ابسه در مقعدی است. این حالت معمولا شبیه به تاول دردناک در نزدیکی مقعد ظاهر می شود. رنگ آن ممکن است که قرمز باشد و در صورت لمس شدن، گرم به نظر برسد. آبسته های مقعدی که در عمق باف تشکیل می شوند تادر هستند و ممکن است زیاد قابل مشاهده نباشند.
اگر غده های اطراف مقعد به هر دلیلی مسدود شوند، التهاب، عفونت و تورم ایجاد شده و این تجمع عفونت منجر به آبسه در ناحیه ی مقعد می گردد.
آبسه مقعد در ناحیه ی اطراف مقعد رخ می دهد ولی ممکن است دقیقاً در ناحیه ی سوراخ مقعدی و یا بطور عمیق در انتهای راست روده یا رکتوم ایجاد گردد. از مهم ترین نشانه های آبسه مقعدی می توانیم به درد شدید در لبه مقعد،قرمزی و التهاب بافت های اطراف مقعد،ورم در لب مقعد و تب اشاره کنیم.
انواع آبسه مقعدی
- آبسهٔ دور مقعدى : این آبسه زير پوست مقعد و پائين ترين قسمت مجرا مقعدى ايجاد مى‌شود.
- آبسهٔ ایسکیورکتال : حفرهٔ ایسکیورکتال را اشغال مى‌کند .( اين نوع شايع نيست.)
- آبسهٔ رترورکتال (پشت مقعد عميق) : این نوع در فضاى رترورکتال قرار دارد.
- آبسهٔ زير مخاطي : در زير مخاط بلافاصله و در بالای مجرا مقعد ایجاد می شود.
- آبسهٔ کناره‌اى (مارژينال) : در مجرا مقعدى در زير آنودرم ایجاد می شود.
- آبسهٔ پِلوى رکتال (لگنى – رکتومي، سوپرالواتور) : بالای عضلهٔ بالابرندهٔ مقعد و زير صفاق قرار دارد.
- آبسهٔ بين‌عضلانى : بين لايه‌هاى عضلات اسفنکتر قرار دارد.
- آبسهٔ جانبى : ممکن است از درون مثلثى که درست در پشت مقعد قرار دارد عبور کند و به سمت مخالف دور بزند تا يک آبسهٔ به شکل نعل اسب تشكيل دهد.
علل آبسه مقعدی
آبسه مقعدی می تواند در اثر علت های مختلفی روی دهد و همان طور که میدانید آبسه به معنی تجمع چرک و عفونت در ناحیه مقعد است. این عفونت می تواند به دلیل وجود برخی از باکتری‌های شایع یا برخی از قارچ ها روی دهد. دو باکتری استافیلوکوک و اشرشیاکولی، شایع ترین باکتری های عامل آبسه مقعدی هستند. این عفونت ها می توانند از راه برقراری رابطه جنسی مقعدی و … منتقل شوند. البته آبسه می تواند در اثر عوامل و بیماریهای دیگری ایجاد شود، که از جمله آنها می توانیم به این موارد اشاره کنیم:
- کولیت
- استفاده از داروهایی مانند پردنیزون
- ایدز
- بارداری
- سل
- آپاندیسیت
- شقاق مقعدی
- قرار دادن اجسام خارجی در داخل مقعد
- بیماری های مقاربتی
- بیماری روده التهابی مانند بیماری کرون یا کولیت زخمی
- دیابت
- دیورتیکولیت
- بیماری التهابی لگن (PID)
اصلی ترین علائم آبسه مقعدی
مهمترین علائم ایجاد این بیماری به این شرح است:
- تب
- بدن درد
- بی اشتهایی
- گلودرد
- درد شدید در لبه مقعد،قرمزی
- التهاب بافت های اطراف مقعد
- ورم در لب مقعد
راههای جلوگیری از آبسه مقعدی
بهترین جلوگیری از آبسه های مقعدی رعایت نکات بهداشتی و تغذیه ای است. که از جمله آنها می توانیم به این موارد اشاره کنیم.
- جلوگیری از ابتلا به یبوست با مصرف زیاد آب و سبزیجات حاوی فیبر
- شستشوی مقعد با استفاده آب گرم
- اجتناب از ایستادن و نشستن به مدت طولانی
- اجتناب از اجابت مزاج با زور و فشار
- اجتناب از نشستن در محیط های مرطوب و خیس
ارتباط آبسه مقعدی و فیستول مقعدی
فیستول مقعدی را می توان ارتباطی غیر طبیعی میان دو بافت تعریف نمود، در مورد فیستول مقعدی این ارتباط ایجاد شده معمولا بین پوست اطراف مقعد و دهانه داخلی مقعد است. در مورد ارتباط آبسه مقعدی یا فیستول مقعدی می توان گفت در صورتی که پس از تخلیه چرک از آبسه مقعدی دهانه آن بسته نشود ممکن است به فیستول مبدل گردد در واقع در این صورت یک ارتباط غیر طبیعی میان پوست و قسمتی از روده ایجاد شده که موجب می شود باکتری های داخل مقعد به سطح پوست راه پیدا کرده و زخم مجدداً عود نماید و موجب می شود هر چند مدت یکبار آبسه مقعدی و جوش های چرکی در اطراف این ناحیه ایجاد شوند.
درمان آبسه مقعدی
جهت درمان آبسه مقعدی در صورتی که چرک ایجاد شده خود به خود تخلیه نشود نیاز به تخلیه توسط پزشک می باشد، در این روش که باید با رعایت اصول بهداشتی صورت گیرد با ایجاد یک برش بر روی آبسه عفونت ایجاد شده را تخلیه کرده و محل را پانسمان می نمایند. در مرحله ی بعد جهت جلوگیری از عفونت لازم است بیمار روزی 2 الی 3 بار به مدت 15 دقیقه در تشت آب گرم حاوی چند قطره بتادین بنشیند تا علاوه بر کمک به درمان سریع تر از ایجاد عفونت جلوگیری شود. در کنار موارد ذکر شده ممکن است پزشک مصرف دارو های چرک خشک کن تزریقی و خوراکی و یا دارو های مسکن را نیز توصیه نماید.