آیا تا به حال چیزی در مورد سندروم تونل کارپال شنیده‌اید؟ سندروم تونل کارپال یکی از رایج‌ترین مشکلاتی است که بر روی وضعیت سلامتی دست‌ها تاثیر می‌گذارد. عارضه‌ای که عصب دست‌ها را تحت فشار گذاشته و برای فرد درد، بی حسی و گزگز عضو نام برده را به همراه دارد. این شرایط می‌تواند به دلیل ضربه، انجام حرکات تکراری یا حتی بیماری زمینه‌ای هم پدیدار شود. ما امروز قصد داریم تا جزئیات بیشتری از این بیماری را بررسی کنیم و همچنین ببینیم که علت، علائم و راهکارهای درمان و جلوگیری از آن چیست؟ همراه ما باشید.
سندروم تونل کارپال چیست؟
تونل کارپال بخشی از مچ دست بوده که از آن عصب‌های مدین عبور می‌کنند، بخشی که در سمت کف دست قرار دارد. عصب‌های میانی یا همان Median Nerves باعث ایجاد احساس در انگشت شست، انگشت اشاره، انگشت میانی و بخشی از انگشت حلقه می‌شوند. جالب است که این عصب تاثیری در وضعیت حسی انگشت کوچک ندارد. تورم موجود در داخل مچ دست می‌تواند منجر به Carpal Tunnel Syndrome یا همان CTS شود. سندرومی که در آن دست‌ها بی حس شده، احساس ضعف می‌کنند و گاها گز گز دارند. به این نکته هم دقت کنید که سندروم کارپال می‌تواند در هر دو دست اتفاق بیفتد. این سندروم اولین بار اواسط دهه 1800 میلادی در دنیای پزشکی معرفی شد و اولین عمل جراحی آزادسازی این تونل هم در سال 1930 انجام گرفت.
علت سندروم تونل کارپال چیست؟
درد در مچ دست به دلیل فشار بیش از اندازه در مچ و همچنین بر روی عصب مدین است. فشاری که باعث می‌شود حس انگشتان و دست را از دست بدهید. به علاوه اینکه التهاب می‌تواند باعث ایجاد تورم در این قسمت شود. گاها هم بیماری‌های زمینه‌ای باعث ایجاد چنین شرایطی می‌شوند:
- دیابت
- فشار خون بالا
- عملکرد نادرست تیروئید
- شکستگی یا ضربه به مچ دست
- اختلالات خود ایمنی مانند آرتریت روماتوئید
به این نکته هم دقت کنید که در صورت تکرار کشیدگی مچ دست این سندروم و درد آن بیشتر هم می‌شود. از طرفی انجام مکرر حرکات تکراری می‌تواند شرایط را بدتر کند. به عنوان مثال:
- قرار دادن مچ دست بر روی صفحه کلید یا ماوس
- حرکات تکراری در دست و انگشتان مانند نواختن پیانو و حتی تایپ کردن
- و قرار گرفتن طولانی مدت در معرض ارتعاشات ناشی از دستگاه‌ها و ابزارهای برقی
از جمله شرایطی هستند که می‌توانند باعث بروز این سندروم شوند.
چه کسانی در معرض خطر قرار دارند؟
شاید برایتان جالب باشد بدانید که زنان 30 درصد بیشتر از مردان در معرض خطر این بیماری قرار دارند. به علاوه اینکه این سندروم اغلب در بازه سنی 30 تا 60 سالگی تشخیص داده می‌شود. همچنین همان طور که بالاتر هم گفتیم بیماری‌هایی مانند دیابت، فشار خون بالا و بیماری‌های خود ایمنی می‌توانند احتمال بروز سندروم کارپال را بیشتر کنند.
در کنار تمامی این‌ها سبک زندگی ناسالم شما را در معرض خطر بیشتری قرار می‌دهد. از سیگار کشیدن گرفته تا مصرف بیش از اندازه نمک، کم تحرکی و شاخص توده بدنی بالا، یا به عبارتی چاقی.
از طرفی افرادی که مشاغل بخصوصی دارند و دائما مجبور به استفاده از دست‌ها هستند و باید حرکات تکراری و مکرری را انجام دهند هم شانس بالاتری در دچار شدن به این سندروم دارند. از کار در مشاغل ساخت و ساز گرفته تا کار با سیستم‌های کامپیوتری و حتی تولید محصول.
از عوامل دیگری که در ایجاد این سندروم نقش دارند می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:
- ژنتیک
- بارداری
- سن بالا
- همودیالیز
- مصرف الکل
- رسوبات آمیلوئید
- تغییر شکل دست یا مچ
- وجود توده یا تومور در تونل کارپال
علائم سندروم تونل کارپال کدام‌اند؟
علائم این بیماری می‌توانند به آهستگی شروع شوند و در طول زمان هم شدت بیشتری پیدا کنند. از نشانه‌های شایع این سندروم می‌توان موارد زیر را نام برد:
- احساس ضعف در عضلات دست
- درد در شب، تا جایی که درد خواب را مختل می‌کند
- درد و احساس سوزشی که تا بازوها ادامه پیدا می‌کند
- بی حسی، گزگز و درد بخصوص در انگشتان شست، انگشت میانی، انگشت اشاره و انگشت حلقه
هر چقدر که این سندروم شدیدتر شود علائم هم شدت بیشتر پیدا می‌کنند:
- احساس ضعف شدید در دست‌ها
- عدم توانایی برای انجام کارهای ظریف مانند بستن دکمه‌های پیراهن
- عدم توانایی برای نگه داشتن اشیای مختلف در دست و افتادن آن‌ها
از جمله علائم شدیدتر این سندروم هستند.
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنید؟
هر زمان علائمی که بالاتر به آن‌ها اشاره کردیم را داشتید، تا جایی که این علائم بر روند فعالیت‌های روزانه، کیفیت زندگی و همچنین کیفیت خوابتان تاثیر منفی گذاشتند پیشنهاد می‌کنیم که به یک متخصص مراجعه کنید. فراموش نکنید که آسیب‌های اعصاب دست می‌توانند دائمی باشند و برخی از آن‌ها قابل درمان نیستند. پس بهتر است سریع‌تر جلوی پیشرفت بیماری را بگیرید و همین حالا نزد فوق تخصص ارتوپدی تهران یک وقت معاینه برای خودتان بگیرید.
تشخیص بیماری
تشخیص این بیماری درست مانند بسیاری دیگر از عارضه‌ها به یک معاینه اولیه و بالینی نیاز دارد. شما می‌توانید با مراجعه به یک متخصص ارتوپد شرایط را ارزیابی کنید. بعد از معاینه فیزیکی اولیه برای تشخیص دقیق‌تر این سندروم پزشکان به سراغ آزمایش‌هایی مانند آزمایش خون، نوار عصبی، سی تی اسکن و ام آر آی می‌روند. تصویربرداری MRI کمک می‌کند که جزئیات بیشتری از بخش‌های آسیب دیده مچ دست دیده شوند.
درمان
درمان این سندروم در هر شخص متفاوت است و بستگی به سطح بیماری، میزان درد و شرایط بیمار دارد. اما به طور کلی متدهایی که در درمان CTS موثر هستند شامل موارد زیر می‌باشند:
- جراحی
- الکتروتراپی
- طب سوزنی
- ماساژ درمانی
- مصرف دارو
- تغییر سبک زندگی
- جلسات فیزیوتراپی
- مچ‌بندهای آتل‌دار
جراحی آخرین گزینه و راهکار درمانی است و در صورتی که شرایط بیمار حاد باشد به سراغ آن می‌روند. داروهایی هم که برای این بیماری تجویز می‌شوند به منظور جلوگیری از التهاب، تسکین درد و تامین ویتامین‌های ضروری بدن هستند.
روش‌های پیشگیری
شما می‌توانید با تغییر سبک زندگی از بروز این بیماری جلوگیری کنید. تنها باید به وضعیت قرارگیری دست و مچ دقت کنید. به عنوان مثال:
- اجتناب از وضعیت‌هایی که مچ دست بیش از اندازه کشیده می‌شود
- اجتناب از فعالیت‌هایی که فشار بیش از اندازه‌ای به دست وارد می‌کنند
- استفاده از آتل‌هایی که مچ دست را در حالت خنثی نگه می‌دارند، بخصوص در شب
- درمان هر گونه بیماری‌های زمینه‌ای که ممکن است منجر به بروز درد و علائم در دست و مچ شوند
- مصرف منظم مکمل‌هایی که برای حفظ سلامتی استخوان‌ها و عضلات ضروری هستند
سخن پایانی
در این مطلب از سندروم تونل کارپال صحبت کردیم. آگاهی از علائم و راهکارهای پیشگیری می‌توانند در درمان به موقع کمک کننده باشند. اگر به اطلاعات بیشتری در مورد این سندروم نیاز دارید سری به سایت درمانکده بزنید. درمانکده یک پایگاه اطلاعاتی کامل از تمامی پزشکان در اختیارتان می‌گذارد. از دکتر فوق تخصص گوارش گرفته تا دکتر اطفال و… همچنین شما می‌توانید در جلسه معاینه با پزشک‌تان سوالات زیر را مطرح کنید:
- آیا نیازی به مصرف دارو است؟
- طول دوره درمان چقدر خواهد بود؟
- آیا نیازی به انجام آزمایش خون دارم؟
- آیا باید به سراغ جلسات فیزیوتراپی بروم؟
- سندروم در چه مرحله‌ای قرار دارد؟ خفیف، متوسط یا شدید؟