مراقبت های بعد از آنژیوگرافی در منزل را به هیچ عنوان کم اهمیت در نظر نگیرید. برخی اقدامات که پزشکان در بیمارستان جهت تشخیص بیماری صورت می دهند می تواند مانند یک عمل نیاز به توجه و مراقبت های خاص در منزل داشته باشد و عدم رعایت نکات بهداشتی و مراقبتی ، عوارض جبران ناپذیری را به دنبال خواهد داشت.
در این مقاله قصد داریم آنژیوگرافی را تعریف کنیم و ببینیم در چه مواردی آنژیوگرافی صورت می‌گیرد ، آیا عوارضی دارد یا خیر و اینکه چه مراقبت هایی بعد از آنژیوگرافی در منزل ضروری است .
آنژیوگرافی و هدف از انجام آن
در علم پزشکی رگ نگاری و پرتونگاری توسط اشعه ایکس از رگ های خونی که با ماده حاجب پر شده باشد را آنژیوگرافی می گویند و هدف از این اقدام مشاهده و معاینه دقیق رگ ها ، به منظور پیدا کردن عامل بیماری که توسط رادیولوژیست ، کاردیولوژیست و پاتولوژیست صورت می‌گیرد و اگر انسدادی در عروق مشاهده شود، دلیل آن بررسی شده و توسط بالنی که در رگ قرار می دهند اقدام به باز کردن شریان مسدود شده می کنند.
البته این اقدام بیشتر در بیماری‌های قلبی و عروقی صورت می‌گیرد اما در بیماری‌های مغزی ، چشمی و غیره نیز احتمال انجام آن هست .
در چه مواقعی پزشک، اقدام به آنژیوگرافی می‌کند
▪ در صورت احساس درد در قفسه سینه ، پزشک برای تشخیص بیماری سرخرگ کرونری از این شیوه استفاده می‌کند
▪ وجود درد در ناحیه فک ،گردن ،بازو و قفسه سینه
▪ عدم تشخیص علت بروز علائم در آزمایشات دیگر
▪ ایجاد درد در قفسه سینه به تازگی و روز به روز بیشتر شدن آن
▪ بیماری های مادرزادی و اختلالات آن
▪ به دست آوردن نتایج آزمایش غیرطبیعی
▪ بروز مشکل در رگ ها و صدمه دیدن قفسه سینه
▪ وجود عارضه در دریچه های قلب و نیاز به عمل جراحی
بایدها و نبایدها و مراقبت های قبل از آنژیوگرافی
مراقبت های قبل از آنژو بسیار مهم می باشد حتما سعی شود افراد خانواده به طور 24 ساعت در کنار بیمار باشند و از او مراقبت و نگهداری کنند و اگر به علت مشغله ی کاری وقت زیادی برای مراقبت از بیمار نیست حتما از خدمات پرستاری در منزل استفاده نمایید تا بیمار شما بتواند با خیال راحت عمل شود.
در زیر به نکات مهمی قبل از عمل اشاره شده است این نکات شامل
▪ اطلاع دادن به پزشک در صورت استفاده از داروهای بیماری های خاص
▪ اقدام به مصرف مایعات زیاد چندین روز قبل از آنژیوگرافی
▪ ماده رنگی که در آنژیوگرافی از آن استفاده می شود حاوی ید است بنابراین در صورت داشتن انواع حساسیت به ید یا غذاهای دریایی یا داشتن بیماری‌هایی مانند ، دیابت و یا بیماری‌های کلیوی حتماً باید پزشک را در جریان بگذارید در غیر این صورت بدن شما نسبت به این ماده حساسیت و واکنش شدید نشان خواهد داد .
▪ در صورت بارداری حتماً پزشک را مطلع کنید .
▪ پرهیز از غذا خوردن قبل از انجام آزمایش ، حدوداً این پرهیز باید ۸ تا ۱۲ ساعت قبل از آنژیو باشد که به همین دلیل احتمال بستری شدن از شب قبل بالاست .
▪ بیمار باید رضایتنامه پر کند و برای حضور در بیمارستان لباس مخصوص به تن کند تا تمام بایدها و نبایدهای آزمایش در این مدت برای او گفته شود و داشتن یک همراه بیمار حتما الزامی می باشد.
▪ روز قبل نیز حتماً باید استحمام کند و اقدام به زودودن موهای زائد بدن ، در کشاله ران و بازو نماید .
مراحل انجام آنژیوگرافی
در این اقدام نیاز به بیهوشی کامل نیست بلکه نیاز است بیمار هوشیار باشد و پزشک را از احوالات خود آگاه کند.
با دراز کشیدن بر روی تخت مخصوص آنژیو و ضد عفونی محل کشاله ران یا بازو ، بی حسی موضعی می کنند و بریدگی کوچکی در آن قسمت ایجاد می شود و بعد از انتخاب رگ مناسب ، کاتتر را وارد رگ می‌کنند و به سمت قلب می فرستند.
با تزریق ماده حاجب ممکن است در بدن بیمار گرما یا گر گرفتگی به وجود آید ، در صورت احساس ناراحتی شدید حتماً به پزشک باید اطلاع داده شود.
در این زمان پزشک می‌تواند به کمک یک ماده رنگی و اشعه ایکس به بررسی و مشاهده رگ بپردازد و علت بیماری را کشف کند و در صورت نیاز دست به آنژیوپلاستی یعنی باز کردن رگ توسط بالن بزند و در این زمان نیاز به همکاری بیمار است و باید نفس عمیق بکشد یا نفس را چند لحظه حبث نماید، سرفه کند یا دست خود را جابجا نماید.
در این هنگام نوار قلب هم از بیمار گرفته می‌شود. مواد ضد انعقاد به بیمار تزریق می شود تا در حین یک ساعت عمل جراحی، خون لخته نشود .
برخی بیماران با گذشت چند روز از آنژیو می‌توانند به کارهای خود بپردازند اما نباید از مراقبتهای پرستاری در منزل بعد از عمل، غفلت شوند زیرا بسیار خطرناک است .
مراقبت های بعد از آنژیوگرافی در منزل
▪ برای استحمام بعد از گذشت یک روز از آنژیو میتوان اقدام کرد اما تا چندین روز نباید از وان حمام استفاده کرد .
▪ از بلند کردن بار ها و اجسام سنگین در چندین روز اول باید اجتناب کرد .
▪ در چند روز اول بعد از آنژیوگرافی باید مایعات و آب زیاد مصرف کرد .
▪ خوردن و آشامیدن را به محض احساس آمادگی باید شروع کرد واز یک برنامه غذایی هفتگی برای بیماران قلبی که به دستور پزشک باشد استفاده کند .
▪ کبودی و درد در ناحیه ورود کاتتر، بعد از چند روز بهبود می یابد و اما برای کاهش ناراحتی میتوان مسکن استفاده کرد و یا روز محل متورم شده کمپرس سرد انجام داد.
در انجام آنژیو گرافی ، برخی افراد در معرض خطر هستند . مانند ، افراد مسن ،انجام آنژیو اورژانسی ، بیماران کلیوی ،گرفتگی زیاد شریان های قلب .
در این عده از افراد ممکن است عوارضی از خود نشان دهد مانند :
- بروز حمله قلبی
- بروز سکته مغزی
- آسیب به کلیه‌ها
- آسیب بافتی به دلیل استفاده از اشعه ایکس
- خونریزی شدید
- مرگ
رعایت مراقبت های بعد از آنژیوگرافی در منزل از بروز این عوارض جلوگیری می کند.