کم خونی چیست و چه عوارضی ایجاد میکند؟ چه انواعی دارد و علت ایجاد آن چیست؟ بهطورکلی کم خونی بیماری است که باعث میشود بدن شما به اندازه کافی گلبول قرمز سالم نداشته باشد. ابتلا به کم خونی میتواند باعث احساس خستگی و ضعف شود؛ زیرا بدن شما برای انتقال اکسیژن به سلولها دچار مشکل خواهد شد.
کم خونی انواع مختلفی دارد که هر یک میتواند علت متفاوتی داشته باشد. کم خونی میتواند موقت یا دائمی باشد و شدت آن نیز از خفیف تا شدید متغیر است. در این مقاله به معرفی علائم کم خونی، انواع آن و علت ایجاد هر کدام و نحوه تشخیص کم خونی میپردازیم.
علائم کمخونی چیست؟
کم خونی بسته به نوع آن میتواند علائم متفاوتی ایجاد کند؛ اما با این حال اگر نشانههای زیر را احساس کردید ممکن است دچار کم خونی باشید:
- خستگی: احساس خستگی غیر طبیعی برای انجام فعالیتهای معمولی روزانه قابل توجهترین نشانه کم خونی است.
- تنگی نفس: احساس تنگی نفس، تند شدن تنفس با اندکی فعالیت
- سرگیجه: سیاهی رفتن چشمها، احساس سبکی سر یا ناتوانی ایستادن روی پاها
- صدای کوبیدن یا هوهوی باد در گوش: این صدای زوزهمانند میتواند در یکی یا هر دوی گوشهای شما ایجاد شود که گاهی آن را احساس میکنید و قطع میشود.
- سردرد: بعضی از انواع کم خونی ممکن است باعث ایجاد سردرد شود.
- درد در قفسه سینه: گاهی ممکن است احساس کنید که چیزی به سینه شما فشار میآورد.
- رنگ پریدگی یا زردی پوست
- ضربان قلب تند یا نامنظم
انواع کم خونی چیست؟
کم خونی انواع مختلفی دارد که هر کدام میتوانند علت متفاوتی داشته باشند. اما هر کدام به نوعی باعث کاهش یا تغییر شکل گلبولهای قرمز میشوند. مهمترین انواع کم خونی شامل موارد زیر است:
- کمخونی آپلاستیک
- کم خونی فقر آهن
- کم خونی داسی شکل
- کم خونی ناشی از کمبود ویتامین
- تالاسمی
در ادامه به معرفی هر کدام از این موارد میپردازیم.
کم خونی آپلاستیک چیست؟
کم خونی آپلاستیک به نام کم خونی آپلازی نیز شناخته میشود. این مشکل زمانی رخ میدهد که بدن شما به دلیل کمبود سلولهای بنیادی کافی نتواند گلبول قرمز کافی تولید کند. این مشکل باعث ضعف سیستم ایمنی بدن شما خواهد شد.
علت کم خونی آپلاستیک
این مشکل میتواند تحت تاثیر اختلالات ژنتیکی ایجاد شود. همچنین اگر مغز استخوان شما تحت تاثیر مصرف بعضی داروها، شیمی درمانی، پرتودرمانی یا عفونت آسیب ببیند ممکن است به کم خونی آپلاستیک مبتلا شوید. بعضی سرطانها نیز میتواند باعث این مشکل شود. در برخی موارد هیچ دلیل مشخصی برای بروز کم خونی آپلاستیک وجود ندارد.
کم خونی فقر آهن چیست؟
همانطور که از نام آن پیداست، کم خونی فقر آهن وقتی رخ میدهد که بدن فرد آهن کافی برای تولید هموگلوبین نداشته باشد. هموگلوبین پروتئینی در گلبول قرمز است که وظیفه حمل اکسیژن را بر عهده دارد. این مشکل باعث خستگی و ضعف فرد خواهد شد. این مشکل را معمولا میتوان با اصلاح رژیم غذایی یا مصرف مکمل آهن برطرف کرد.
علت کم خونی فقر آهن
مهمترین دلایل فقر آهن شامل موارد زیر است:
- کمبود آهن در رژیم غذایی
- قاعدگی طولانی یا سنگین
- اهدای خون مکرر
- تمرینات ورزشی سنگین
- برخی از مشکلات گوارشی، مانند بیماری کرون
- بعضی داروهایی که پوشش روده را تحریک میکند، مانند ایبوپروفن
کم خونی ناشی از کمبود ویتامین
اگر به اندازه کافی ویتامین B12 و فولات (ویتامین B9) مصرف نکنید، کم خونی ناشی از کمبود ویتامین میتواند ایجاد شود. این دو ویتامین برای ساخت گلبولهای قرمز ضروری است و در صورت کمبود آنها ساخت گلبول قرمز به اختلال خواهد خورد.
علت کم خونی کمبود ویتامین
مهمترین علل بروز این نوع کم خونی موارد زیر است:
- رژیم غذایی نامناسب: مصرف گوشت ناکافی میتواند موجب کمبود ویتامین B12 شود. همچنین مصرف کم سبزیجات یا پختن زیاد آنها میتواند باعث کمبود فولات در بدن شما شود.
- عدم جذب ویتامین: در اثر بعضی اختلالات ممکن است بدن شما ویتامین کافی جذب نکند.
- تاثیر دارو یا سوء مصرف الکل: مصرف برخی داروها، سوء مصرف الکل و بیماریهای رودهای باعث کاهش سطح ویتامینها خواهد شد.
کم خونی تالاسمی چیست؟
تالاسمی نوعی مشکل ارثی است که باعث میشود بدن شما نتواند به اندازه کافی هموگلوبین تولید کند. این باعث میشود انتقال اکسیژن با مشکل مواجه شود. این بیماری در دو نوع مینور و ماژور است که نوع ماژور آن خطرناک است. نوع مینور ممنکن است اساسا نیازی به درمان نداشته باشد.
علت تالاسمی
تالاسمی یک مشکل ارثی است که از والدین به فرزند میرسد. اگر پدر و مادر هر دو تالاسمی مینور داشته باشند احتمال بروز آن به صورت ماژور در فرزند افزایش مییابد.
کم خونی داسی شکل چیست؟
گلبولهای قرمز خون در حالت طبیعی گرد هستند؛ اما به به دلیل مشکلات ژنتیکی میتوانند داسی شکل شوند. این کم خونی زمانی ایجاد میگردد که گلبولهای قرمز خیلی زود تجزیه شوند، به همین دلیل اکسیژن به اندامهای شما نمیرسد. همچنین گلبولهای قرمز هلالی شکل ممکن است در مویرگها گیر کرده و باعث مشکلاتی شوند.
علت کم خونی داسی شکل
شرایط متعددی مانند بیماریهای خودایمنی، بعضی عفونتها، اختلالات مغز استخوان و بیماریهای ژنتیکی مانند و تالاسمی میتواند باعث کم خونی داسی شکل شود.
تشخیص کم خونی چگونه انجام می شود؟
اگر علائم کم خونی در شما وجود داشته باشد، پزشک شما انجام آزمایش کم خونی را تجویز میکند. مهمترین آزمایشات کم خونی شامل موارد زیر است:
- شمارش کامل خون (آزمایش CBC): پزشکان از این آزمایش برای بررسی وضعیت تمام سلولهای خونی استفاده میکنند. این آزمایش تعداد گلبولهای قرمز را میشمارد و اندازه و شکل آنها را ارزیابی میکنند. همچنین ممکن است در کنار این آزمایشها بررسی سطح ویتامین B12 یا B9 نیز انجام شود.
- تست اسمیر خون محیطی: این آزمایش تصویر لحظهای سلولهای خون شما را زیر میکروسکوپ بررسی میکند.
پیشگیری از کم خونی ممکن است؟
پیشگیری از بعضی انواع کم خونی مانند کم خونی داسی شکل یا کم خونی آپلاستیک ممکن نیست. زیرا این مشکلات معمولا در اثر اختلالات ژنتیکی ایجاد میشوند. اما بعضی انواع آن مانند کم خونی فقر آهن با داشتن یک رژیم غذایی مناسب قابل پیشگیری است.
آزمایش کم خونی در منزل با هومکا!
اگر علائم کم خونی را در خود احساس میکنید یا پزشک شما انجام آزمایش کم خونی را تجویز کرده است، میتوانید به راحتی آن را در منزل خود انجام دهید. هومکا که یک سامانه آنلاین ارائه خدمات سلامت در منزل است با اعزام کارشناس آزمایشگاهی به منزل شما اقدام به دریافت نمونه در محل خواهد کرد. این آزمایشها تحت پوشش بیمه انجام میشود و نتایج آن به صورت آنلاین در اختیار شما قرار میگیرد.
برای انجام هر نوع آزمایش در منزل کافی است با شماره ۰۲۱۶۷۳۷۱ تماس بگیرید. این خدمات در تمام استان تهران و شهرستانهای کرج، مشهد، قم، تبریز، شیراز، اهواز، اصفهان، رشت و قزوین قابل ارائه است.