همه چیز در مورد منوراژی


دلیل منوراژی (خونریزی طولانی مدت قاعدگی)

اگر خونریزی بیش از حد قاعدگی پیش آید به آن منوراژی Menorrhagia می گویند. خونریزی زیاد قاعدگی می تواند باعث کم خونی بدن شود و گرفتگی عضلات را ایجاد کند، طوری که نتوانید فعالیت های روزانه خود را انجام دهید.


دلیل منوراژی چیست؟

منوراژی menorrhagia اختلالی شایع است که باعث خونریزی قاعدگی طولانی مدت می شود. میانگین‌ میزان‌ از دست‌ دادن‌ خون‌ در طی‌ یك‌ دوره‌ قاعدگی‌ طبیعی‌ حدود 50 سی‌سی‌ است‌.

در حالت‌ منوراژی‌ میزان‌ دفع‌ خون‌ ممكن‌ است‌ 75 سی‌سی‌ یا بیشتر باشد. این‌ حالت‌ به‌ ندرت‌ نشانه‌ یك‌ اختلال‌ زمینه‌ای‌ وخیم‌ است‌.


علائم و نشانه های منوراژی شامل :

  • کثیف شدن یک یا چند نوار بهداشتی یا تامپون در هر ساعت برای چند ساعت متوالی
  • نیاز به بیدار شدن برای تغییر نوار بهداشتی در طول شب
  • پریود بیش از ده روز
  • محدود کردن فعالیت های روزانه به دلیل جریان شدید قاعدگی
  • زمانی که برای کنترل خونریزی نیاز به 2 تامپون همزمان باشد.
  • لخته های بزرگ خونی در خونریزی مشاهده شود.
  • خستگی، کوفتگی، سستی و تنفس کوتاه (علائم کم خونی).


علل منوراژی 

منوراژی یا همان خونریزی طولانی مدت در قاعدگی حتما باید جدی گرفته شود و برای درمان آن اقدام شود که مرحله ی اول پیش از درمان، پیدا کردن علت این عارضه است که در ادامه برای شما توضیح خواهیم داد:

کمبود مزمن آهن:

از دست دادن بیش از 60 میلی لیتر خون قاعدگی علت معمول کمبود مزمن آهن در زنان می باشد آنزیم های حاوی آهن موجود در بدن قبل از تغییر در خون از بدن دفع می شوند(کم خونی یا آنمی).

فقدان این آنزیم های وابسته به آهن منجر به متابولیسم با انرژِی پایین در لایه پوشاننده داخلی رحم و از دست دادن خون فراوان می گردد.

عدم تخمک گذاری:

اگر تخمدان های شما تخمک را در طی چرخه قاعدگی (تخمک گذاری) آزاد نکنند ، بدن شما همانند یک چرخه قاعدگی عادی هورمون پروژسترون تولید نمی کند. این منجر به عدم تعادل هورمون می شود و ممکن است منجر به یائسگی شود.

فیبروئید رحم:

این تومورهای غیر سرطانی (خوش خیم) رحم در سالهای باروری شما ظاهر می شود. فیبروم رحم ممکن است باعث خونریزی عادی یا طولانی مدت قاعدگی باشد.

آندومتریوزیس:

به صورت طبیعی در نیمه اول سیکل قاعدگی استروژن باعث ضخیم شدن پوشش داخلی رحم و آماده سازی آن برای جایگزینی تخمک لقاح یافته می گردد اگر لقاح صورت نگیرد پوشش اضافه شده از رحم  جدا شده و در خونریزی قاعدگی دفع می شود.

زمانی که میزان استروژن زیاد است ممکن است این بافت ساخته شده به صورت برعکس  و بیرون از لوله های فالوپ و به درون حفره لگن وارد شده و سپس به بافت های دیگر متصل شود.

هرماه این بافت پیوند شده مانند حالتی که در رحم باشد عمل کرده ضخیم می شود کنده میشود و بافت های دیگری را جایگزین کرده و سر انجام باعث درد، انقباضات و افزایش بیش از حد خون قاعدگی می گردد.

عفونت لگنی:

عفونت لگن منجر به تخریب بافت رحم شده و در نتیجه افزایش خون قاعدگی را باعث می گردد.

دستگاه داخل رحمی (IUD):

منوراژی یک اثر جانبی شناخته شده در استفاده از یک دستگاه داخل رحمی غیر هورمونی برای جلوگیری از بارداری است. پزشک به شما در برنامه ریزی برای گزینه های مدیریت جایگزین کمک خواهد کرد.

کم کاری تیروئید:

هورمون های تیروئیدی متابولیسم سلول های بدن را تنظیم می نمایند از علائم معمول کم کاری خفیف تیروئید در زنان قاعدگی طولانی و با خونریزی زیاد و کاهش فواصل بین دوره های قاعدگی می باشد.

اختلالات در روند بیوشیمیایی آندومتر:

روندهای بیوشیمیایی آندومتر ذخایر اسید آراشیدونیک که یک اسید چرب ضروری است را کنترل می نمایند. اسید آراشیدونیک در ساخت پروستاگلاندین های سری 2 که مولکول های شبه هورمونی با اثر ایجاد التهاب می باشند به کار می رود.

در آندومتر (دیواره ی داخل رحم) زنان مبتلا به منوراژی اسید آراشیدونیک بیش از حد معمول تجمع یافته و منجر به تولید میزان زیادی پروستاگلاندین سری 2 می گردد میزان بالای اسید آراشیدونیک از عوامل اصلی خونریزی بیش از حد و همچنین انقباضات رحمی می باشد.

عدم تعادل هورمون:

در یک چرخه قاعدگی عادی، تعادل بین هورمونهای استروژن و پروژسترون تنظیم شکاف پوشش رحم (آندومتر) را که در دوران قاعدگی ریخته می شود ، تنظیم می کند.

اگر عدم تعادل هورمون رخ دهد، آندومتر به مقدار زیاد رشد می کند و سرانجام از طریق خونریزی شدید قاعدگی ریخته می شود.

تعدادی از شرایط می تواند باعث عدم تعادل هورمون ها از جمله سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) ، چاقی ، مقاومت به انسولین و مشکلات تیروئید شود.

عوارض بارداری:

یک دوره سنگین و دیررس ممکن است ناشی از سقط جنین باشد. یکی دیگر از دلایل خونریزی شدید در دوران بارداری شامل یک محل غیرمعمول جفت مانند جفت کم ارتفاع یا جفت در جنین است.

برخی از سرطانهای زنان:

این نادر است ، اما سرطان رحم ، گردنه رحم یا تخمدان ها ممکن است باعث خونریزی بیش از حد در برخی از خانم ها شود ، که ممکن است به نظر می رسد یک دوره سنگین باشد.

اختلالات خونریزی ارثی: 

برخی از اختلالات خونریزی – مانند بیماری فون ویلبراند ،  شایع‌ترین اختلال خون‌ریزی‌دهندهٔ ارثی است. این بیماری بر اثر نقص کیفی یا کمی در فاکتور فون‌ویلبراند (یک پروتئین که برای چسبندگی پلاکت‌ها ضروری است) ایجاد می‌شود.

عوارض داروهای خاص :

از جمله این داروها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

  • داروهای ضد التهاب
  • داروهای هورمونی مانند استروژن و پروژستین ها
  • ضد انعقاد کننده هایی مانند وارفارین (کوادمین ، جانتوهن) یا آنوکساپارین (لوونوکس)

سایر شرایط پزشکی : 

تعدادی از شرایط پزشکی دیگر ، از جمله بیماری کبد یا کلیه ، ممکن است با یائسگی همراه باشد.

دلیل منوراژی (خونریزی طولانی مدت قاعدگی)

همچنین بخوانید: فقدان قاعدگی چیست؟

عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا

  •  تجویز استروژن (بدون پروژسترون)
  •  استفاده از IUD
  •  تخمک گذاری نامنظم
  •  زنان در شرف یائسگی
  • چاقی: سلول های چربی استروژن تولید نموده و منجر به اختلال بیشتر در نسبت استروژن به پروژسترون می گردند.
  • رژیم غذایی سرشار از مواد حیوانی: چربی حیوانات منبع اولیه اسید آراشیدونیک، اسید چرب ضروری مورد استفاده در پروستاگلاندین های سری 2، عامل اصلی خونریزی زیاد و ایجاد انقباضات (کرامپ) می باشند.
  • رژیم غذایی با میزان ناکافی سبزیجات با برگ سبز: سبزیجاتی که برگ های سبزی دارند حاوی ویتامین Kکه (برای لخته شدن خون ضروری است) می باشند.

    دلیل منوراژی (خونریزی طولانی مدت قاعدگی)

همچنین بخوانید: درمان درد قاعدگی

عوارض منوراژی 

گاهی کرامپ ناشی از منوراژی آنقدر شدید است که نیاز به دارو دارد. خونریزی شدید و طولانی مدت می تواند بروز بیماری های دیگری را نیز به همراه داشته باشد.

کم خونی فقرآهن:

در این نوع از کم خونی، هموگلوبین کمتر از حد نرمال است. هموگلوبین ماده ای است که گلبول قرمز خون را برای حمل اکسیژن به بافت های بدن توانا می سازد. کمبود هموگلوبین می تواند در نتیجه فقر آهن باشد.

منوری ژیا آهن بدن را تخلیه کرده و ریسک آنمی فقر آهن را افزایش می دهد.

علائم آن شامل: رنگ زرد، خستگی و بی حالی است.

رژیم غذایی فرد نیز نقش بسیار مهمی در آنمی فقر آهن دارد. در بیشتر موارد آنمی خفیف است، ولی آنمی های خفیف نیز می توانند سبب خستگی و کوفتگی شوند.

کم خونی های حد مرزی  و یا آنمی های شدید سبب تنفس کوتاه و بریده، افزایش ضربان قلب وسر درد های شدید می شوند.

 دردهای شدید و جدی:

خونریزی های بسیار شدید معمولا با کرامپ های قاعدگی (dysmenorrhea) همراه است. گاهی کرامپ ناشی از منوراژی آنقدر شدید است که نیاز به دارو و یا در مواردی جراحی ضروری خواهد بود.


همچنین بخوانید: داروهای گیاهی برای قاعدگی

تشخیص منوراژی

برای تشخیص علت منوراژی ممکن است از یک یا چند تا از تستهای زیر استفاده شود، ولی انجام تمام آنها در همه بیماران به هیچ وجه الزامی نیست:

یک بیماری اختلال انعقادی خون هست که سبب می شود خون دیر لخته شود و اسم آن بیماری فون ویلبراند(von Willebrand’s Disease) می باشد. هر خانم مبتلا به منوراژی باید از نظر وجود این بیماری بررسی شود.

در کشورهای مختلف علت 24-5 درصد موارد منوراژی همین بیماری است. برای تشخیص این بیماری میزان آنتی ژن فاکتور فون ویلبراند در خون اندازه گیری می شود.

  1. تستهای تیروئید و اندازه گیری پرولاکتین خون
  2. تستهای انعقادی خون
  3. بیوپسی یا نمونه برداری از مخاط رحم
  4. سونوگرافی از راه واژن
  5. هیستروسکوپی

مخاط رحم را در اصطلاح پزشکی آندومتر می گویند. از علل خطرناک منوراژی وجود سرطان آندومتر رحم است. که لازمه تشخیص آن، انجام بیوپسی یا نمونه برداری از آندومتر رحم است.


همچنین بخوانید: علت کم شدن خون قاعدگی

درمان منوراژی

درمان بر دو نوع است: درمان طبی و درمان جراحی.

درمان طبی منوراژی:

1. شایعترین داروئی که در درمان منوراژی بکار می رود، تجویز پروژسترون خوراکی است. بهترین روش، تجویز 21 روز پروژسترون خوراکی از روز 5 پریود تا روز 26 پریود است.

2. اگر بیمار خونریزی ماهانه بدون تخمک گذاری دارد، درمان انتخابی وی استفاده از قرصهای ضد حاملگی یا تجویز پروژسترون است. پزشک نوع درمان و میزان مصرف را مشخص می کند.

این نوع قرصها بعلت مهار ترشح گونادوتروپینها (LH, FSH) از میزان خونریزی ماهانه 50 درصد می کاهند.

3. روش دیگر گذاشتن IUD حاوی پروژسترون در داخل رحم است که بتدریج یک پروژسترون بخصوص بنام لوونورژسترل (Levonorgestrel) را از خود آزاد می کند. میزان رضایت خانمها با این نوع IUD بیشتر از تجویز پروژسترون خوراکی است.

اولین خط درمانی استفاده از IUD حاوی لوونورژسترل می باشد، اسم تجارتی آن Mirena® است و باید حداقل 12 ماه در داخل رحم نگهداشته شود.

4. مفنامیک اسید با کاهش دادن تولید پروستاگلاندین، 25 درصد از میزان خونریزی ماهانه کم می کند.

5. تجویز نوراتیسترون (Norethisterone ) به میزان 15 میلی گرم سه بار در روز و به مدت 21 روز (از روز 5 تا 26) است. می توان به جای تجویز روزانه نوراتیسترون، از تزریق پروژسترونهای طویل الاثر استفاده کرد.

دلیل منوراژی (خونریزی طولانی مدت قاعدگی)

درمان جراحی منوراژی

درمان قطعی منوراژی برداشتن رحم با جراحی است، ولی آن دارای عوارض مخصوص به خود است و هزینه زیادی نیز دارد. یکی از روشهای جراحی از بین بردن مخاط رحم توسط وسایل بخصوصی است.

این روش باید در خانمهائی انجام شود که نمی خواهد دیگر بچه دار شوند و علت منوراژی آنها خوش خیم است.

اولین خط درمان جراحی از بین بردن مخاط رحم توسط وسایل بخصوص می باشد. این بشرطی است که اندازه رحم بیش از رحم حامله 10 هفته نباشد.

این نوع درمان در خانمهائی که می خواهند در آینده بچه دار شوند، در خانمهائی که علت منوراژی آنها سرطان است و در بیمارانی که دارای فیبروم بزرگ هستند، ممنوع می باشد.

اگر اندازه رحم بیش از 10 هفته حاملگی است و بیمار می خواهد رحم خود را داشته باشد، درمان بستن شریان رحم و اگر میوم وجود داشته باشد، برداشتن میوم توسط جراحی است.

اگر بیمار نمی خواهد رحم خود را حفظ کند، بهترین و قطعی ترین درمان خارج کردن رحم می باشد.

دلیل منوراژی (خونریزی طولانی مدت قاعدگی)


در این شرایط به پزشک خود مراجعه فرمایید :

یکی از روشهای جراحی منوراژی از بین بردن مخاط رحم توسط وسایل بخصوصی است

  1. اگر علایم‌ پس‌ از شروع‌ درمان‌ تشدید گردد.
  2. اگر شما یا یكی‌ از اعضای‌ خانواده‌ تان دارای‌ علایم‌ منوراژی‌ باشید.
  3. اگر دچار علایم جدید و غیرقابل توجیه شده اید. داروهای‌ تجویزی‌ ممكن‌ است‌ با عوارض‌ جانبی‌ همراه‌ باشند.

همچنین بخوانید: خون شناسی قاعدگی

پیشگیری از منوراژی :

1. معاینه‌ لگنی‌ سالیانه‌ همراه‌ نمونه‌گیری‌ از گردن‌ رحم‌ (پاپ‌اسمیر)

2. رژیم غذایی سرشار از غذاهای کامل و فرآوری نشده و ترجیحا غذاهای طبیعی مصرف کنید، به خصوص از سبزیجات با برگ سبز،  ماهی های آب های سرد استفاده کرده و کمتر کمتر از مواد غذایی که منشا حیوانی دارند استفاده کنید.


همچنین بخوانید: رابطه ی جنسی در قاعدگی