فشار خون پایین و عوارض آن

در بسیاری از افراد پایین بودن فشارخون به علت بی آبی بدن که به دنبال از دست دادن مقادیر زیاد مایعات یا نمک ایجاد می شود پدید می آید. بیماریهایی که باعث کم شدن اثر تلمبه کردن قلب می شوند از علل شایع پایین بودن فشارخون هستند.

علل پایین بودن فشارخون

درمان فشارخون پایین وابسته به این است كه بدانیم علت اصلی این كاهش چه بوده است؟ به همین دلیل روش‏ های درمانی از یك نفر به نفر دیگر متفاوت است. پزشك داروهای مناسب با شرایط فرد را برایش تجویز می‏ كند.

در اینجا برخی از دلایل شایع كاهش فشارخون آمده است:

* از دست دادن خون و عفونت خونی

گاهی اوقات كاهش فشارخون به دلیل فقدان خون ناشی از خونریزی می‏ باشد. این شرایط می ‏تواند به وسیله تزریق خون و مایعات داخل وریدی درمان شود. اگر علت عفونت باشد، باید توسط آنتی بیوتیك ‏ها و مایعات داخل وریدی درمان شود.

* كم آبی بدن:

یكی از دلایل كم فشاری خون، كم آبی بدن است. اگر علت كم فشاری خون شما، كم‏ آبی باشد، بایستی با مایعات و املاح درمان شوید.

مایعات حجم خون را افزایش می‏ دهند.

اگر كم ‏آبی خفیف باشد و با حالت تهوع و استفراغ همراه نباشد، باید با مصرف مایعات و الكترولیت‏ها از راه دهان درمان شود.

كم آبی متوسط تا شدید به درمان تحت نظارت پزشك در بیمارستان نیاز دارد.

* برادیكاردی (كند شدن غیرطبیعی ضربان قلب)

این مشكل بیشتر ناشی از تجویز داروها است. بنابراین با اصلاح دوز و یا قطع كردن دارو، درمان خواهد شد.

* تاكیكاردی (تند شدن غیرطبیعی ضربان قلب)

درمان كم فشاری خون ناشی از تاكیكاردی به ماهیت و طبیعت تاكیكاردی وابسته است. با كمك داروها یا با دِفیبریلاتور(دستگاه الكتریكی كه با ایجاد شوك، موجب ایست انقباض ماهیچه‏ های قلب می ‏شود) تاكیكاردی قلبی می‏ تواند درمان شود.

* تغذیه نادرست

اگر علت كم فشاری خون مشخص نباشد، شما فقط باید كارهایی را انجام دهید كه فشارخون ‏تان را بالا ببرد و علایم و عوارض آن را كاهش دهد.

تغذیه ‏ی نادرست و سوء تغذیه نیز دو دلیل مهم كم فشاری خون هستند. سوء تغذیه به دلیل فقدان كالری كافی، پروتئین، ویتامین‏های گروه B مخصوصا ویتامین B5 یا پنتوتنیك اسید و ویتامین‏ C ایجاد می‏شود.

یكی دیگر از دلایل فشارخون پایین اضطراب است.

درمان فشار خون پایین

فشار خون پایین با روش‏های مختلفی می ‏تواند درمان شود. یكی از راه‏ های مهم برای پیشگیری از افت فشارخون، پیروی از یك رژیم غذایی صحیح می ‏یاشد.

تغذیه‏ ی صحیح

زمانی كه تغذیه ‏ی نامناسب عامل اصلی افت فشارخون باشد، مصرف كافی و متعادل مواد غذایی، لازم به نظر می ‏رسد.

رژیم غذایی شما باید از غلات، سبزیجات، میوه‏ها، ماهی و مرغ كم چرب غنی باشد.

آب سبزیجات(آب هویج یا گوجه فرنگی و…)، روغن‏های مفید و نمك دریایی تصفیه نشده برای شما بسیار مناسب است.

درمان و یا بهتر است بگویم كه پیشگیری از افت فشار خون، مدت زیادی طول می ‏كشد، اما با راه كارهای زیر می‏ توانید نتایج خوبی بگیرید:

* آب بیشتری بنوشید

تا می‏توانید آب بنوشید و از مصرف الكل بپرهیزید، زیرا الكل موجب كم ‏آبی بدن و كاهش بیشتر فشار خون در افرادی كه دچار افت فشار خون هستند، می‏ شود (در اكثر مقالات به نخوردن الكل سفارش می‏شود و من مخصوصا آن را برای ‏تان ذكر كردم تا مشخص شود كه اسلام با چه دلیل و منطق روشنی، مصرف این ماده را حرام اعلام كرده است).

* وعده‏ های غذایی كمتر و كم كربوهیدرات مصرف نمایید.

وعده‏های غذایی كم كربوهیدرات را به میزان چند بار در روز مصرف نمایید. به طور كلی از مصرف زیاد مواد كربوهیدراتی اجتناب كنید.

* نمك

استفاده از نمك برای پیشگیری از فشار خون پایین دارای اهمیت و با ارزش است.

نمك را نه بیشتر از آن چه سفارش شده و نه كمتر، بلكه به میزان توصیه شده مصرف نمایید (حداكثر 6 گرم در روز).

توجه داشته باشید كه دریافت بیش از اندازه نمك منجر به پر فشاری خون، نارسایی قلبی و دریافت كم آن نیز، موجب بدتر شدن كم فشاری خون خواهد شد.

* میوه ‏ها

به مقدار فراوان میوه بخورید. آب میوه‏ها می ‏توانند موجب جوان شدن شما و در نتیجه جلوگیری از افت فشارخون شوند. اگر برای ‏تان امكان دارد بیشتر و بیشتر میوه بخورید. میوه ها برای تنظیم عملكرد بدن شما بسیار سودمند هستند.

موارد فوق از جمله مهم ترین مواردی هستند كه باید همیشه در خاطر داشته باشید. با این راه ‏كارها به طور قطع شما می ‏توانید از افت فشارخون جلوگیری نمایید.

گیاهان دارویی

* آب چغندر:

با نوشیدن آب چغندر می‏ توانید كاهش فشارخون ‏تان را كنترل كنید. برای نتیجه ‏گیری بهتر به بیماران توصیه می ‏شود كه یك فنجان آب چغندر را به میزان دو بار در روز بنوشند. به این ترتیب بهبودی قابل ملاحظه‏ای حاصل خواهد شد.

* سنبل هندی:

سنبل هندی هم یك درمان خانگی بسیار موثر برای بهبود كاهش فشارخون است.

مصرف این گیاه معمولا به میزان 30 تا 40 دانه توصیه می ‏شود. معمولا مصرف مقدار خیلی كمی كافور و دارچین با این گیاه توصیه می‏ شود. شما همچنین می‏ توانید یك معجونی را با خیساندن 15 تا 20 گرم از این گیاه در 250 سی ‏سی آب جوش تهیه نمایید و این مخلوط را سه بار در روز مصرف كنید.

* حمام نمك فرنگی:

این كار یكی از راه‏های آسان برای درمان فشارخون پایین می‏ باشد. برای این كار حدود یك و نیم كیلوگرم نمك فرنگی(سولفات منیزی) را در یك وان آب گرم معمولی حل كنید و به مدت 10 تا 12 دقیقه در این محلول غوطه ‏ور شوید. بهترین زمان انجام این كار، قبل از رفتن به رختخواب می ‏باشد. فقط مراقب باشید سرما نخورید.

ورزش

یكی دیگر از مهم ترین كارهایی كه می توانید برای درمان فشارخون پایین انجام دهید، ورزش است. پیاده روی آرام و دوچرخه سواری مخصوصاً در هوای آزاد و شنا بهترین ورزش ها هستند

فشار خون پایین و عوارض آن


عوارض افت فشار خون و راه های جلوگیری از آن

متخصص قلب و عروق دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به عوارض افت فشار خون، گفت: در موارد خفیف شاید فقط علائم ضعف و بیحالی در این افراد مشاهده شود، اما اگر افت فشار خیلی شدید باشد ممکن است عوارضی مانند آسیب‌های کلیوی، کبدی و حتی آسیب‌های مغزی و قلبی رخ دهد.

دکتر مهدی شیبانی با بیان اینکه فشار خون سیستولیک کمتر از ۹۰ میلی متر جیوه، یا فشار خون دیاستولیک کمتر از ۶۰ میلیمتر جیوه فشار خون پایین تلقی می‌شود، اظهار کرد: اما فشار خون خیلی از افراد پایین است و هیچ مشکل و علامت مشخصی ندارند و این افراد به مداخله نیازی ندارند.

این متخصص افزود: معمولا فشار خون پایین را زمانی فشار خون پایین در نظر می‌گیرند که برای فرد علامتی مانند سرگیجه و سیاهی رفتن چشم ایجاد کرده باشد.

شیبانی، افت ناگهانی فشارخون را مسئله‌ای حائز اهمیت عنوان کرد و گفت: برای مثال فردی که فشارش ۱۳ بوده و به صورت ناگهانی به ۱۰ افت کرده، ممکن است علائم فشارخون پایین را احساس کند، در صورتی که فشارش به آستانه ۹ نرسیده است.

وی درباره علائم فشارخون پایین توضیح داد: علائم افت فشارخون درجات مختلفی دارد که از خفیف ترین آن ها می توان به سیاهی رفتن چشم ها، احساس ضعف و بیحالی، احساس سبکی سر و سرگیجه بخصوص در هنگام بلند شدن اشاره کرد.

شیبانی ادامه داد: زمانی که فشار خون شدیدا افت کند ممکن است بیمار دچار حالت شوک شود و در بیمار علائم شدیدتری همچون کاهش خونرسانی به ارگان های حیاتی، افت هوشیاری، تنفس‌های سطحی، کاهش حجم ادرار و کاهش خونرسانی مشاهده شود.

این متخصص درباره اینکه چه کسانی در معرض افت فشار دائمی قرار دارند، توضیح داد: افرادی که داروهای کنترل فشارخون مصرف می کنند، به خاطر عوارض دارویی ممکن است افت فشار خون داشته باشند. همچنین بعضی از داروهای اعصاب و پارکینسون ممکن است باعث افت فشار خون شوند.

وی افراد افراد مسن را مستعد افت فشار خون عنوان کرد و گفت: همچنین افراد مبتلا به دیابت پیشرفته که مکانسیم‌های جبرانی حفظ فشارخون‌شان مختل شده ممکن است در خطر افت فشار خون که معمولا در هنگام بلند شدن از جا رخ می‌دهد، قرار داشته باشند.

این متخصص با بیان اینکه شرایطی که باعث کم شدن آب بدن فرد می‌شود، بیمار را در معرض افت فشار خون قرار می‌دهد، افزود: بیماری‌هایی مانند نارسایی آدرنال و مشکلات تیرویید و برخی دیگر از بیماری‌های غدد درون ریز، عفونت‌ها و گاها واکنش‌های آلرژیک فرد را مستعد افت فشار خون می‌کند.

شیبانی درباره عوارض فشار خون پایین توضیح داد: کسی که علامت افت فشار ندارد معمولا مشکلی پیدا نمی‌کند، اما مطالعات نشان داده است کنترل بسیار شدید فشار خون به طوری که فشار سیستولیک دایما زیر ۱۲۰ میلیمتر جیوه یا فشار دیاستولیک زیر ۷۰ میلیمتر جیوه باشد، مناسب نیست و با بهبود نتایج همراه نبوده است.

وی با بیان اینکه دسته دیگری از بیماران به دلایلی مرتب حملات افت فشار پیدا می‌کنند، گفت: در موارد خفیف شاید فقط علائم ضعف و بی‌حالی در این افراد مشاهده شود، اما اگر افت فشار خیلی شدید باشد ممکن است عوارضی مانند آسیب‌های کلیوی، کبدی و حتی آسیب‌های مغزی و قلبی رخ دهد.

این متخصص درباره اقدامات اورژانسی برای فردی که به صورت ناگهانی دچار افت فشار شده است، توضیح داد: کاری که می توان بیرون از بیمارستان برای فرد انجام داد، این است که بیمار روی زمین دراز بکشد و پاهایش را بالا نگه دارند و اگر هوشیاری خوبی دارد مایعات استفاده کند.

شیبانی ادامه داد: اگر در منزل توانستند فشار خون بیمار را بسنجند و از افت فشار مطمئن شوند، باید مایعات همراه با ترکیبات نمک به بیمار بدهند تا به صورت موقت فشار بیمار بالا بیاید.

وی بلند نشدن از جا، دراز کشیدن و بالا گرفتن پاها را اقدامات مناسب برای زمانی که بیمار بیرون از بیمارستان دچار افت فشار شده، عنوان کرد و گفت: در موارد شدیدتر بخصوص در افت فشار در زمینه بیماری‌های زمینه‌ای نیاز به بستری و درمان در بیمارستان وجود دارد.

بنابر اعلام روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، این متخصص با بیان اینکه گاهی اوقات علت افت فشار کاهش حجم مایعات است، گفت: این مسئله ممکن است به خاطر گرمازدگی، خونریزی و مواردی از این قبیل رخ دهد که معمولا با سرم‌تراپی و در موارد خونریزی با تزریق خون می‌توان فشار خون بیمار را بالا آورد.

شیبانی با بیان اینکه در مواردی که علت افت فشار خون، بیماری‌های زمینه‌ای است، درمان علت زمینه‌ای جهت کنترل افت فشار ضروری است، گفت: به عنوان مثال اگر علت فشار خون نارسایی آدرنال باشد، با درمان این نارسایی می‌توان افت فشار خون را درمان کرد.

این متخصص ادامه داد: اگر بیماری نارسایی شدید قلبی دارد و قلبش خوب پمپاژ نمی‌کند، استفاده از داروهایی که قدرت انقباضی قلب را افزایش می‌دهد برای جبران افت فشار خون انجام می‌شود.

وی افزود: اگر بیمار دچار عفونت شده است، درمان این عفونت در کنار استفاده از داروهایی که باعث انقباض عروق می‌شوند، برای بالا آوردن فشار خون استفاده می‌شود.

این متخصص با تاکید بر اهمیت سبک زندگی در کنترل فشار خون توصیه کرد: افرادی که فشار خون نرمال دارند و می‌خواهند آن را حفظ کنند، باید از افزایش وزن جلوگیری کنند و اگر دچار چاقی هستند وزن خود را کاهش دهند. همچنین اگر فرد سیگار یا الکل مصرف می‌کند باید برای جلوگیری از افزایش فشار خون آنها را ترک کند.

وی با تاکید بر ضرورت فعالیت‌های ورزشی برای کنترل فشارخون گفت: همچنین افراد باید مصرف نمک را در رژیم غذایی خود مدیریت کنند و مصرف غذاهای خوش نمک و فست فودها را کاهش دهند.

این متخصص با تاکید بر اینکه در درمان فشار خون یکی از مهم ترین نکات پیگیری و مراجعه منظم به پزشک است، به بیماران مبتلا به فشار خون بالا، مصرف داروهای کنترل فشارخون را با نظارت منظم پزشک توصیه کرد.

شیبانی درباره افرادی که به طور مکرر دچار افت فشار می شوند، گفت: ورزش های هوازی به بهبود مکانیسم های جبرانی بالا آوردن فشار خون کمک می‌کند. همچنین توصیه می‌شود این افراد از کم آب شدن بدن خود به خصوص در فصل گرما که احتمال کم آبی و دهیدراتاسیون بیشتر است با مصرف منظم مایعات در طول روز جلوگیری کنند.

منبع: ایران ناز